Cơm gạo mới

Mới rồi, ngồi trên chuyến tàu Hải Phòng – Hà Nội để dự ngày Đại lễ của dân tộc, tôi ngây ngất bởi cánh đồng lúa chín vàng trải dài hai bên quốc lộ 5. Nhiều thửa lúa sớm chín vàng suộm, chủ nhân đang lom khom thu hoạch. Lòng trào dâng một niềm sung sướng, lại nôn nao nhớ dáng mẹ năm nào. Khi no đủ, thấy mùa gặt đến thật nhanh. Thế là lại được thưởng thức những bữa cơm gạo mới dẻo ngọt, để được sống lại một thời mà bữa cơm gạo mới no nê luôn là ao ước.
 
Ngày ấy, khi cánh đồng lúa ngả màu vàng chanh, lòng người lại hướng ra đồng. Toàn giống cũ, cao lưng bụng. Cả năm chỉ hai vụ gặt mà năng suất lại thấp. Nhiều vụ  thất bát. Cả cánh đồng xơ xác, thân lúa lêu nghêu, còm cõi, lá sâu sia, bông lép kẹp. Sào lúa chỉ được mấy chục cân. Nhìn mà thật buồn! Từng lượm lúa được gom sẽ sàng, cẩn thận thành từng bó. Gánh lúa nhẹ tênh, lòng ngượi nặng trĩu. Nếu phơi phải gió Lào thì gạo “đớn”( gẫy) hết. Có nhà gặt về chỉ đủ trả nợ, đói lại hoàn đói. Mùa gặt mà tiếng cười đùa thưa thớt, trẻ con thẫn thờ, nhăn nhó. Gương mặt người già toàn vết chân chim.

Có vụ được mùa, hạt lúa mẩy, tròn lẳn như lưng thon thiếu nữ. Cả cánh đồng vàng suộm, đầy như mâm xôi. Con châu chấu, con muồm muỗm béo vàng. Những bông lúa đều tăm tắp chúc xuống, rung rung vẻ tinh nghịch theo nhịp bước chân người gánh. Ở vùng nước sâu, quê tôi cấy giống lúa dâu, hạt gạo đỏ hồng, ăn đậm đà và ngọt cơm. Thành lệ, mẻ gặt đầu tiên ở quê tôi, nhà ai cũng cúng cơm mới để tạ ơn trời đất, mưa thuận gió hòa. Sau một mùa cấy cày vất vả cùng cái đói triền miên, nỗi mong mỏi được thoả mãn: ăn bữa cơm gạo mới dẻo ngọt thơm ngậy mùi cám, không độn no nê, thấy hạnh phúc tột cùng.

Giờ công việc gặt hái nhàn hạ hơn. Nhiều giống lúa mới ăn rất ngon cơm. Nhưng được hạt thóc, người nông dân vẫn phải trải qua nắng lửa mưa dầu, phải gồng mình trong bão lũ, mưa giông. Càng thấm thía lời thơ của Trần Đăng Khoa: “ Hạt gạo làng ta/ Có bão tháng 7/ Có mưa tháng 3”. Se sắt lòng thương “Khúc ruột miền Trung” đang oằn mình vượt qua bão lũ. Thương cánh đồng lúa sắp vào vụ gặt bị thuỷ thần tàn phá tan hoang. Đúng là “Dẻo thơm một hạt, đắng cay muôn phần”!

Ngày gặt hái, đâu đâu cũng vấn vít “Mùi khói rạ, khói rơm”. Giờ nghĩ lại “ Vẫn cay cay mũi, vẫn thơm thơm lòng”. Tôi vẫn theo nếp của mẹ, ngày mùa nấu bữa cơm gạo mới thắp hương tổ tiên để nguôi ngoai nỗi nhớ những mùa gặt nhọc nhằn của miền quê yêu dấu!  

Trịnh Thị Thuận (Đại đoàn kết)