Tác giả ca khúc “Sóng biển lang thang” một thời lang thang
Cách đây hơn 40 năm, nhạc sĩ Hồng Đăng đã có hàng chục ca khúc viết về biển đảo như: Lênh đênh, Biển hát chiều nay, Lời ru của sóng, Nỗi nhớ đêm đại dương, Hạt muối của biển, Biển và cô gái chưa quen, Người mẹ thành phố biển, Biển nắng, Biển đêm, Âm vang của sóng, Có một vùng đảo xa, Hoàng hôn Hạ Long, Gửi tặng biển khơi… Nhưng nổi tiếng nhất so với các ca khúc viết về biển của ông là bài Biển hát chiều nay. Có một nhà báo phỏng vấn Hồng Đăng: “Do đâu mà ông viết nhiều về biển?”. Ông trả lời: “Tôi sinh ra ở vùng quê nghèo ven biển miền Trung huyện Yên Thành (Nghệ An). Biển đã gây cho tôi ấn tượng cuộc đời sóng gió, những thăng trầm dữ dội và dịu êm của kiếp người. Tôi say mê nhiều thứ: Kịch, múa, thơ, hát. Năm 12 tuổi tôi đã xa nhà, tự lập để kiếm sống bằng làm gia sư để có tiền ăn học…Cảnh ngộ đặc biệt và những nếm trải đã khiến tôi sớm bị ám ảnh với biển, với lênh đênh..."
Nhưng chính vì yêu biển, ông mới có sự cố nghề nghiệp vào năm 1963 liên quan đến bài hát đầu tiên ông viết về biển có tên: Sóng biển lang thang. Năm đó, Hội Nhạc sĩ Tiệp Khắc (nay là Cộng hòa Séc) có tổ chức cuộc thi viết về biển. Hội Nhạc sĩ Việt Nam cũng thông báo cho các nhạc sĩ Việt Nam tham gia. Thông qua Hội Nhạc sĩ Việt Nam, Hồng Đăng gửi ca khúc Sóng biển lang thang, sang bên đó tham dự. Vượt qua gần 400 nhạc sĩ của trên 30 nước, tác phẩm này đã đoạt giải nhì (không có giải nhất). Ông chưa kịp mừng thì đã nhận lệnh rút khỏi giải vì trong ban lãnh đạo Hội Nhạc sĩ Việt Nam có người cho là Sóng biển lang thang có nội dung “xét lại”. Bấy giờ có vị đặt câu hỏi: Tại sao con sóng lại lang thang? Sóng lang thang đi đâu? Hay tâm trạng của tác giả chán không khí xây dựng xã hội chủ nghĩa ở miền Bắc mà mượn Sóng biển lang thang? Tại sao đem tình yêu từ nước này sang nước kia? Cuối cùng, nhạc sĩ Hồng Đăng bị kiểm điểm, tạm thời treo bút 7 năm trời, còn các ca khúc của ông 5 năm không được phát trên Đài Tiếng nói Việt Nam. 7 năm đó, ông “lênh đênh”, “lang thang” khắp nơi. Đến nỗi có lần đi thực tế xuống Sở Thủy sản Hải Phòng theo lời mời của Sở Văn hóa Hải Phòng, vì sợ lộ bí mật an ninh nên ông không được xuống tàu. Bởi trước đó ai đó đã “tố” nhạc sĩ Hồng Đăng có vấn đề “xét lại”.
Tuy cuộc đời có giai đoạn thăng trầm như vậy, nhưng nhạc sĩ Hồng Đăng vẫn như ngọn đèn tỏa sáng, nhất là sau sự cố ca khúc Sóng biển lang thang, ông viết càng hay, tiêu biểu là bài Hoa sữa. Năm 1990, ông được bầu vào Ban Chấp hành Hội Nhạc sĩ Việt Nam và hai nhiệm kỳ liền là Phó Tổng thư ký Hội Nhạc sĩ Việt Nam, kiêm Tổng Biên tập Tạp chí Âm nhạc. Nay ở tuổi bát tuần (ông sinh năm 1936), với 700 ca khúc, cái tuổi đâu còn sức lênh đênh, lang thang nhưng thi thoảng ông vẫn nhớ một thời sự cố nghề nghiệp ấy. Chính nó đã làm động lực thúc đẩy ông sáng tác hay hơn, nhiều hơn, để có một vị trí, chỗ đứng trong đời sống âm nhạc của công chúng.
Lê hồng Thiện (Chuyên trang Văn nghệ, Báo điện tử Hải Dương)
