Làm lành
Một đêm, nằm mơ thấy có vị Thần đến hỏi rằng:
-Ngươi học hành khá, thi thì tất đỗ, sao lại không thi nữa?
Người kia nói:
Tôi thuở bé, có thầy đồ đoán: “Nhật nguyệt lạc hãm”, số tôi không làm nên công danh. Lại có thầy tướng đoán “Hình hài đoản tiểu”, tướng tôi không thể sống lâu được. Tôi đi thi đã mấy khoa chật vật mãi. Nên tôi nghĩ rằng tướng số đã đành như vậy, thì dù cho cựa cậy bao nhiêu, cũng chỉ nhọc thân mà vô ích. Nên chi tôi thôi không đi thi nữa.
Vị Thần bảo:
-Số tướng mình vốn cũng có. Nhưng người nào có tâm, thì trời cũng xoay vần lại cho không phải cứ nhất định thế mãi. Nếu bây giờ ngươi chịu chăm làm điều lành, thì sau trời cũng chứng giám cho ngươi được sống lâu giàu sang không kém ai.
Người kia hỏi:
-Biết làm những điều gì là điều lành?
Vị Thần giảng:
-Việc gì làm phải đạo tức là điều lành, còn việc gì làm trái đạo tức là điều không lành. Như một hòn đá nằm giữa đường, người ta đi hay vấp phải, mà mình trừ đi được, thế là làm được một điều lành. Cứ như thế, tự ý suy ra, là tự nhiên sẽ biết điều nào là điều lành nên làm, điều nào là điều không lành không nên làm.
Khi người học trò tỉnh ra, cứ theo như lời thần mách bảo, đặt lễ cầu nguyện dâng sớ tâu với Trời Đất, xin làm ba trăm điều lành.
Ba năm sau, người ấy tính lại, cứ mỗi một điều “quá”, trừ đi một điều “công” thì còn được ba trăm điều lành.
Năm đó nhân có khoa thi, người ấy đi thi quả nhiên đỗ, mà đỗ cao.
Người ấy nghĩ bụng: “Đạo trời thật không phụ ai! Có cầu có ứng, có làm điều lành, có hay”.
Rồi người ấy lại cầu nguyện làm ba trăm điều lành nữa.
Một vài năm sau, công, quá trừ đi còn vừa ba trăm điều lành thì vừa ngày được bổ làm quan.
Từ đó người ấy làm ăn mỗi ngày một giàu sang hơn và mạnh khỏe sống lâu, con cháu trong nhà đông đúc, thịnh vượng.
Lúc trở về già, người ấy chỉ chuyên làm điều lành và khuyên cả nhà, cả họ cùng cả nhân dân cũng làm điều lành.
Bởi truyện này mới có câu tục ngữ rằng:
Lòng trời chẳng phụ ai ngay,
Họa giao phúc thiện xưa nay nào nhầm.
(Theo Truyện cổ nước Nam,
Ôn Như Nguyễn Văn Học, NXB Văn Học, 2003)
