Người Việt Nam ở Mỹ - một góc nhìn

Người Việt tại Mỹ ngày càng hướng về quê hương

Người Việt có mặt ở khắp các bang và vùng lãnh thổ nước Mỹ, đại bộ phận tập trung ở 20 khu vực thuộc 10 bang, đông nhất là hai bang: California (40%) và Texas (12%).

Tiếng Việt là ngôn ngữ được sử dụng rộng rãi thứ 7 ở Mỹ; cùng với các thứ tiếng Hoa, Nhật, Hàn và Tagalog của Philippines, tiếng Việt đã được sử dụng (bên cạnh tiếng Anh) trong các cuộc bầu cử ở các bang Alaska, California, Hawaii, Illinois, New York, Texas và Washington. Hiện có khoảng 80% người gốc Việt đã vào quốc tịch Mỹ.

Dù được coi là hòa nhập, thành đạt nhanh ở Mỹ và phương Tây, nhưng tiềm lực kinh tế của cộng đồng người Việt còn hạn chế, thu nhập nhìn chung còn thấp so với thu nhập của các cộng đồng khác như Trung Quốc, Hàn Quốc, Nhật…

Trước năm 1995, khi Việt Nam và Hoa Kỳ chưa bình thường hóa quan hệ, tin tức từ Việt Nam rất hạn chế, kiều bào muốn biết đều phải qua truyền thông Tây phương. Món ăn tinh thần như phim, ảnh, ca hát, kịch… rất thiếu thốn.

Về vật chất, những ngày đầu ở Mỹ, chúng tôi đã phải mua một chai nước mắm hạng ba sản xuất tại Thái Lan với giá 3 USD/một chai. Còn bây giờ, nơi nào đông kiều bào là nơi đó có nhiều siêu thị Á Đông mở ra.

Người Việt ở Mỹ sống bằng đủ các thứ nghề. Nghề làm móng tay thì phụ nữ Việt kể như chiếm độc quyền, không một cộng đồng nào bắt kịp. Khắp nước Mỹ, trên 50 tiểu bang, nơi nào cũng có người Việt làm chủ tiệm làm móng. Nhiều người nuôi con ăn học đỗ đạt cũng nhờ nghề này. Kế đến là nghề y: bác sĩ, dược sĩ người Việt cũng chiếm con số khá cao. Thanh, thiếu niên kiều bào đã mang lại niềm hãnh diện cho cộng đồng người Việt vì có nhiều em học rất xuất sắc, nhận được học bổng của những trường đại học nổi tiếng. Ngoài ra, về lĩnh vực điện tử, Việt kiều có rất nhiều kỹ sư và kỹ thuật viên có tay nghề khá. Ở những nơi kiều bào tập trung đông, cũng có nhiều người làm nghề kế toán. Một điều phải nói đến là các tiệm sửa xe hơi của người Việt làm chủ cũng ở mức tương đối.

Bây giờ kiều bào muốn về thăm quê hương Việt Nam dễ như đi chợ. Các văn phòng bán vé máy bay do người Việt làm chủ có ở khắp nơi, nhất là những nơi có bà con tập trung đông. Tại đây, họ có thể trực tiếp xin visa mau chóng dễ dàng. Trước đây, muốn về Việt Nam không bay thẳng được mà phải ghé qua Bangkok, Thái Lan một ngày, một đêm để chờ làm thủ tục. Nay đã có đường bay thẳng từ Mỹ về Việt Nam và muốn đi lúc nào cũng được.

Qua vệ tinh, VTV4 với nhiều chương trình văn nghệ và tin tức phong phú đã phát hình 24 giờ/ngày, 7 ngày/tuần đến khắp nước Mỹ. Kiều bào chỉ mất khoảng 200USD mua máy và đĩa anten (chỉ mất tiền một lần thay vì phải đóng tiền hàng tháng) để được xem tin tức thời sự, xem phong cảnh hữu tình của quê hương Việt Nam với nhiều cảnh thiên nhiên hùng vỹ ít có nơi nào sánh bằng. Kiều bào xa quê hương hẳn rất tự hào khi ở cách xa ngàn dặm vẫn được xem Lễ mít tinh-diễu binh-diễu hành hùng tráng tại Quảng trường Ba Đình lịch sử dịp Đại lễ kỷ niệm 1000 năm Thăng Long - Hà Nội. Diễu binh có cả các nữ sỹ quan, cảnh sát nữ với súng AK mang trên vai trông thật oai hùng. Diễu hành còn có những xe hoa với nhiều màu sắc rực rỡ, đặc biệt có Đoàn gần 200 kiều bào từ 34 quốc gia và vùng lãnh thổ về tham dự thật ấn tượng.

Về lĩnh vực truyền thông báo chí, phối hợp nhịp nhàng với VTV4 còn có tạp chí Quê Hương và trang báo điện tử http://quehuongonline.vn quảng bá hình ảnh đất nước, con người Việt Nam, phổ biến rộng rãi chủ trương, đường lối của Đảng và Nhà nước Việt Nam. Thêm vào đó là các hoạt động của cộng đồng kiều bào ở khắp mọi nơi trên thế giới. Đặc biệt, báo Quê Hương còn giúp giải đáp thắc mắc về các thủ tục hành chính, giấy tờ liên quan đến người Việt Nam ở nước ngoài như: hồi hương, quốc tịch, hộ chiếu - thị thực, tạm trú - thường trú, kết hôn – ly hôn, đầu tư kinh doanh… Ngoài báo Quê Hương, còn có VOVnews của Đài Tiếng nói Việt Nam xây dựng nhịp cầu đoàn kết giữa kiều bào với đồng bào trong nước...

Băng video, băng nhạc, DVD về các ngày lịch sử, thân thế và sự nghiệp của các anh hùng dân tộc, lịch sử chiến thắng Điện Biên, cuộc đời và hoạt động của Bác Hồ đối với công cuộc giải phóng các nước thuộc địa, trong đó có Việt Nam… được phổ biến rộng rãi ở Mỹ. Các cửa hàng sách báo, đĩa nhạc ngày nay đã công khai bày hàng trong tủ kính mà không sợ các phần tử cực đoan uy hiếp bằng nhiều cách.

Trao đổi văn hóa giữa kiều bào với đồng bào trong nước ngày càng sôi nổi, nhiều nghệ sĩ hải ngoại đã về nước biễu diễn thành công, đồng thời cũng có một lượng không nhỏ ca sĩ trong nước qua Mỹ lưu diễn được bà con hoan nghênh khen ngợi vì có giọng hát điêu luyện và hấp dẫn.

Nhân đây, chúng tôi xin được hân hạnh giới thiệu cùng quý vị tuần báo Viet Weekly đã công khai đăng tải những tin tức ở trong nước. Những người làm báo Viet Weekly thuộc thành phần trẻ, là những nhà báo yêu sự thật, yêu tự do nên đã không hề nao núng trước sự biểu tình phản đối của các thành phần cực đoan kéo dài 2 tháng trời. Đặc biệt, vừa qua một số nhà báo Việt ở Mỹ gồm Viet Weekly, KBC hải ngoại, Phố BolsaTV và Treonline được mời về nước tham gia các hoạt động rất ý nghĩa như đi thăm Trường Sa… Trở về Mỹ, bằng những phóng sự của mình, họ đã đưa những thông tin khách quan, trung thực, “mắt thấy tai nghe” ở trong nước đến với bà con kiều bào. Đi đôi với báo Viet Weekly phải nói đến Đài Radio Internet Tiếng Quê Hương, trước đây chỉ online trên Internet, nhưng nay vì nhu cầu của bà con mà mỗi tuần đã có thêm hai giờ truyền hình trực tiếp. Ngoài ra, có những tạp chí do những người Việt nhiệt tâm xây dựng như Viện Việt học rất say sưa với văn hóa Việt Nam...

Tất cả những điều đề cập trên đây đã nói lên chính nghĩa và việc làm của những kiều bào tranh đấu cho sự đoàn kết và phát triển của đất nước. Một điều đặc biệt cũng cần nói ra: Hoa Kỳ là một nước có luật pháp nghiêm, bao giờ cũng thẳng tay trừng trị những ai phạm pháp, nên những thành phần cực đoan dù có liều lĩnh đến đâu phải cũng phải e dè, không dám lộng hành vì sợ bị tù tội.

Đây chỉ là nhận xét có tính cá nhân, nhưng là sự thật. Bởi vậy, khi ôn lại bài học lịch sử thì chúng tôi càng thấy chính sách “Đại Đoàn Kết” của Bác Hồ thật đúng và chí lý. Vì đoàn kết là sức mạnh không có gì lay chuyển nổi, là ý chí quyết thắng mang đến thành công!

Kiến nghị với Đảng và Nhà nước

Chúng tôi được biết mục tiêu của công tác về NVNONN của Uỷ ban Nhà nước về NVNONN là nhằm vận động kiều bào xây dựng một cộng đồng ổn định, thành đạt, hòa nhập vào xã hội sở tại, đồng thời hướng về xây dựng quê hương, đất nước. Để đạt được mục tiêu này, một trong những nhiệm vụ quan trọng hàng đầu hiện nay và những năm tiếp theo vẫn là tiếp tục triển khai nhóm giải pháp nhằm thực hiện hòa hợp, đại đoàn kết dân tộc một cách sâu rộng. Đây là công việc khó khăn, không đơn giản, do trong cộng đồng NVNONN vẫn còn một bộ phận tiếp tục nuôi dưỡng hận thù, tìm cách chống phá đất nước, tâm lý mặc cảm quá khứ chưa được xóa bỏ. Nhưng chúng tôi hy vọng rằng đó chỉ là khó khăn nhất thời do một thiểu số gây nên, thời gian và hoàn cảnh sẽ làm thay đổi con người. Dưới góc nhìn của một người Việt sống ở Mỹ, tôi xin có một số kiến nghị sau:

Tiếp tục thực hiện thật tốt Nghị quyết 36 của Bộ Chính trị về công tác đối với NVNONN, thực sự đưa Nghị quyết ngày càng đi sâu vào cuộc sống. Tăng cường vai trò và trách nhiệm của Cơ quan đại diện Việt Nam ở nước ngoài trong việc kết nối kiều bào với quê hương.
Đảng và Nhà nước cần tiếp tục đẩy mạnh công tác thông tin tuyên truyền đối ngoại hướng tới kiều bào, quan tâm đến nhu cầu về tâm linh, tín ngưỡng, tôn giáo của cộng đồng trên cơ sở phù hợp luật pháp, phong tục, tập quán dân tộc và sở tại. Thúc đẩy sớm đưa VTV4 vào hệ thống truyền hình cáp ở Mỹ, Canada, Úc và các nước khác, tạo điều kiện cho các kênh truyền hình khác (VTC, HTV...) vươn ra ngoài nhằm đa dạng hóa nguồn thông tin. Tăng cường đưa sách, báo, tạp chí ở trong nước đến cộng đồng và các thư viện sở tại ở các nước có nhiều người Việt sinh sống.

Trong thời gian 4-5 năm qua, Uỷ ban Nhà nước về NVNONN đã tích cực tổ chức nhiều sự kiện lớn cả trong và ngoài nước dành cho kiều bào. Tuy nhiên, Chính phủ nên có thêm nguồn kinh phí để Uỷ ban Nhà nước về NVNONN tăng cường tổ chức cho kiều bào tham gia vào các sự kiện chính trị, xã hội lớn của đất nước, góp phần củng cố khối đại đoàn kết toàn dân tộc, giúp cho kiều bào hiểu hơn lịch sử, văn hóa truyền thống của dân tộc, sự phát triển của đất nước.

Trong nước cần phát triển hơn nữa các hình thức giao lưu văn hóa, nghệ thuật, hội thảo, hội chợ, triển lãm Việt Nam... ở nước ngoài với sự tham gia của cộng đồng để giới thiệu văn hóa Việt Nam với bạn bè quốc tế.

Một dòng nước chảy xuôi bao giờ cũng đến bến bờ hơn là những vật gì trôi ngược. Tôi tin rằng, những người thực sự yêu quê hương, mong mỏi đại đoàn kết dân tộc, vì sự phát triển không ngừng của đất nước, Tổ quốc mình, sẽ nhận ra và làm được điều đó.

Lê Trọng Văn (Hoa Kỳ)