Phát huy trí tuệ kiều bào trong hoạch định chiến lược quốc gia

Thời gian qua, có những doanh nghiệp, doanh nhân kiều bào nào đã có những đóng góp nổi bật trực tiếp cho các lĩnh vực đầu tư, công nghệ, đổi mới sáng tạo tại Việt Nam mà ông thấy ấn tượng?

- Phần lớn doanh nhân NVNONN thành công ở các quốc gia phát triển, có kinh nghiệm quản trị doanh nghiệp, tiếp cận công nghệ tiên tiến và vận hành theo chuẩn quốc tế. Khi trở về đầu tư hoặc hợp tác, họ mang theo công nghệ mới, mô hình kinh doanh hiện đại, tiêu chuẩn sản xuất quốc tế... giúp nâng cao năng suất, hiện đại hóa sản xuất, cải thiện chất lượng sản phẩm, dịch vụ trong nước. Họ còn là “cầu nối” chiến lược đưa Việt Nam tiếp cận sâu hơn với mạng lưới kinh tế toàn cầu, đặc biệt tại các trung tâm tài chính, khoa học - công nghệ hàng đầu. Đồng thời, họ góp phần đào tạo, huấn luyện đội ngũ lao động, nhà quản lý trong nước, nâng cao chất lượng nguồn nhân lực phục vụ hội nhập.

Nhiều doanh nhân kiều bào đã mang nhiều dự án đầu tư lớn về cho đất nước, là cổ đông chính tại nhiều tập đoàn, công ty lớn.

Đến nay có gần 460 dự án FDI của NVNONN tại Việt Nam, với tổng vốn đăng ký đạt gần 1,73 tỉ USD.

Trong vài năm gần đây, chúng ta còn chứng kiến một làn sóng Việt kiều, đặc biệt là các bạn trẻ sinh ra và lớn lên ở nước ngoài, có kinh nghiệm làm việc tại các công ty quốc tế, trở về đầu tư và khá thành công trong các lĩnh vực như tài chính, công nghệ, sinh học, blockchain, IoT, giáo dục đào tạo và dược phẩm. Nhiều doanh nghiệp do kiều bào gốc Việt sáng lập, tiêu biểu như RYNAN Technologies Vietnam, The Lab Saigon, POPS Worldwide, Christinas, Wisepass, Phygital Labs, Base.vn, Elsa, Logivan, GotIt, Uiza, WeFit.... đang góp phần định hình rõ nét hệ sinh thái khởi nghiệp trong nước. Những mô hình này không chỉ mang theo tư duy hiện đại mà còn nâng tầm thương hiệu Việt trên thị trường quốc tế. Rõ ràng, xu hướng Việt kiều khởi nghiệp tại Việt Nam đang trở thành một phần quan trọng trong tiến trình đổi mới sáng tạo của quốc gia.

Những đóng góp của doanh nhân NVNONN không chỉ dừng lại ở kinh tế, mà còn có ý nghĩa thế nào đối với ngoại giao nhân dân, xây dựng thương hiệu quốc gia và hội nhập quốc tế của Việt Nam?

- Với mạng lưới quan hệ quốc tế sâu rộng, doanh nhân NVNONN là cầu nối hữu hiệu giữa doanh nghiệp Việt Nam và các thị trường toàn cầu, hỗ trợ xúc tiến thương mại, kết nối đầu tư, giới thiệu đối tác. Thông qua các hiệp hội, câu lạc bộ doanh nhân kiều bào, họ đưa sản phẩm, thương hiệu Việt vươn ra quốc tế, đồng thời đưa tiêu chuẩn quốc tế về trong nước, thúc đẩy hội nhập kinh tế sâu rộng.

Nhiều người tiên phong xây dựng chuỗi cung ứng từ logistics, kiểm định chất lượng đến bán lẻ, đồng thời chia sẻ tri thức, kinh nghiệm quản trị và tận dụng quan hệ quốc tế để nâng cao uy tín hàng Việt. Thành công của họ còn lan tỏa hình ảnh một Việt Nam năng động, sáng tạo, đáng tin cậy, qua đó nâng cao vị thế quốc gia và tạo hiệu ứng tích cực trong thu hút đầu tư, du lịch, hợp tác quốc tế.

Đáng chú ý, doanh nghiệp kiều bào đã hình thành hệ thống phân phối hàng Việt tại nhiều thị trường trọng điểm như châu Âu, Bắc Mỹ, Đông Bắc Á và ASEAN. Những thương hiệu như Tamda Foods tại Czech, Trung tâm thương mại Đồng Xuân và Sa Pa tại Đức, Trung tâm thương mại ASG tại Ba Lan, hay các kênh phân phối của kiều bào tại Australia, Nhật Bản, Thái Lan, Thụy Điển, Slovakia... đã trở thành điểm tựa đưa sản phẩm Việt tiếp cận thị trường sở tại.

Các doanh nghiệp kiều bào không chỉ xây dựng hệ thống siêu thị, trung tâm thương mại hiện đại, mà đặc biệt còn phát huy vai trò của thế hệ kiều bào thứ hai, thứ ba, những người am hiểu thị hiếu bản địa làm đội ngũ nhân sự, trở thành “cầu nối” hiệu quả đưa hàng Việt đến gần hơn với người tiêu dùng châu Âu.

Họ còn tích cực đồng hành cùng Đại sứ quán và cộng đồng người Việt trong các sự kiện ngoại giao lớn, theo đó các trung tâm thương mại không chỉ là cơ sở kinh doanh mà còn là nơi diễn ra các sự kiện cộng đồng như Tết Nguyên đán hay các giải thể thao, hỗ trợ các chương trình thiện nguyện, dạy tiếng Việt, qua đó gắn kết bà con kiều bào và giới thiệu, quảng bá văn hóa truyền thống đến cộng đồng sở tại. Mô hình Phố Việt Nam (Vietnam Town), gần đây nhất được khai trương tại Udon Thani và Nakhon Phanom, Thái Lan, vừa mang lại lợi ích cho cộng đồng vừa thúc đẩy du lịch, tạo cơ hội kinh doanh, tăng cường mối quan hệ giữa cộng đồng người Việt và người dân sở tại, cộng đồng quốc tế.

Ủy ban Nhà nước về NVNONN có định hướng, cơ chế nào nhằm khuyến khích và tạo điều kiện thuận lợi hơn nữa để đội ngũ doanh nhân kiều bào tham gia sâu vào các chiến lược phát triển của đất nước trong giai đoạn tới?

Ủy ban xác định 4 trọng tâm: Thứ nhất, phối hợp với các bộ, ngành kiến nghị hoàn thiện thể chế, chính sách, đơn giản hóa thủ tục hành chính, tạo môi trường đầu tư thuận lợi, minh bạch, công bằng.

Thứ hai, đẩy mạnh xây dựng kênh kết nối, tạo diễn đàn để doanh nhân gặp gỡ lãnh đạo địa phương, bộ ngành, thúc đẩy nền tảng số cung cấp thông tin nhanh chóng, chính xác về cơ hội đầu tư.

Thứ ba, đồng hành thực tế cùng doanh nhân, không chỉ kiến tạo chính sách mà còn trực tiếp hỗ trợ tháo gỡ khó khăn trong quá trình triển khai dự án, đồng thời phát huy trí tuệ, sáng kiến kiều bào trong hoạch định chiến lược quốc gia.

Thứ tư, tạo môi trường bình đẳng, khuyến khích doanh nhân kiều bào tham gia các lĩnhvực then chốt như công nghệ cao, đổi mới sáng tạo, kinh tế số, nông nghiệp hiện đại, phát triển xanh và hạ tầng trọng điểm.

Chủ trương xuyên suốt của Ủy ban là lấy cộng đồng doanh nhân, trí thức kiều bào làm nòng cốt để thu hút nguồn lực, tri thức, công nghệ từ khắp nơi trên thế giới. Doanh nhân kiều bào chính là những cầu nối, những “sứ giả kinh tế” góp phần đưa hình ảnh Việt Nam hội nhập sâu rộng và vững chắc vào nền kinh tế toàn cầu. Ủy ban cam kết sẽ luôn là người bạn đồng hành tin cậy, cùng đội ngũ doanh nhân kiều bào hiện thực hóa các mục tiêu phát triển chung của đất nước.

Xin trân trọng cảm ơn ông!

(Bài trả lời phóng vấn đã được đăng tải trên laodong.vn ngày 14/10/2025)