Nơi tình quê hương luôn gọi tên

Chúng ta nhận thấy công tác đối với người Việt Nam ở nước ngoài (NVNONN) không chỉ là một nhiệm vụ quan trọng mà còn là một sứ mệnh đong đầy nghĩa tình. Đó là công việc đòi hỏi sự chặt chẽ trong quản lý nhà nước, đồng thời cũng là cầu nối đầy nhân ái giữa quê hương và những người con xa xứ.

Hai nhiệm vụ tưởng chừng khác biệt ấy lại hòa quyện, song hành, giúp thắt chặt tinh thần đại đoàn kết dân tộc, tạo nên sức mạnh để đất nước ngày càng vững vàng phát triển.

Chính vì lẽ đó, công tác NVNONN luôn được lãnh đạo Đảng, Nhà nước quan tâm đặc biệt.

Sự quan tâm ấy không chỉ thể hiện qua những chủ trương như Nghị quyết 36, Chỉ thị 45, Kết luận 12 của Bộ Chính trị hay các chương trình hành động của Chính phủ và các bộ, ngành, địa phương, mà còn in đậm trong tâm huyết, cống hiến nhiệt thành của các thế hệ lãnh đạo Đảng và Nhà nước.

Quá trình nghiên cứu và xây dựng chủ trương cho công tác NVNONN đòi hỏi sự kiên trì, bền bỉ từ mỗi cấp quản lý đến từng cá nhân tham gia. Các định hướng lớn liên quan đến nhiều lĩnh vực, đòi hỏi sự phối hợp nhịp nhàng từ các ban, bộ, ngành, và địa phương, tạo nên một quá trình đầy thử thách nhưng cũng vô cùng ý nghĩa.

Nhìn lại những năm tháng gắn bó với Ủy ban, tôi cảm thấy mình thật may mắn khi có cơ hội được đồng hành với các đồng nghiệp soạn thảo những văn bản quan trọng như Kết luận 12 của Bộ Chính trị hay Nghị quyết 169 của Chính phủ—những văn bản mang ý nghĩa lớn lao cho công tác NVNONN.

Để biến các chủ trương ấy thành chính sách cụ thể cũng đòi hỏi không ít nỗ lực. Tôi đã có cơ hội góp sức thúc đẩy quá trình rà soát và xây dựng các chính sách pháp luật liên quan đến NVNONN, như đề xuất cho phép NVNONN được cấp căn cước công dân, kiến nghị tạo điều kiện thuận lợi hơn trong việc nhập và trở lại quốc tịch Việt Nam, đăng ký khai sinh cho trẻ em có yếu tố nước ngoài, xác định quốc tịch cho trẻ có cha hoặc mẹ là NVNONN, quyền sở hữu nhà ở và quyền sử dụng đất của NVNONN…

Nhiều nội dung vẫn đang được cơ quan hữu quan xem xét, nhưng mỗi khi một chính sách được thông qua, niềm vui như càng nhân lên.

Đó là chặng đường nhiều thử thách, nhưng khi đi công tác nhiệm kỳ ở nước ngoài, tôi thực sự xúc động khi thấy bà con phấn khởi đón nhận những chủ trương, chính sách mà Ủy ban tham mưu, đề xuất. Niềm vui của cộng đồng chính là lời cảm ơn thiết thực nhất đối với những nỗ lực không ngừng của Ủy ban trong suốt chặng đường 65 năm.

Trong hành trình triển khai công tác NVNONN, kỷ niệm sâu sắc nhất đối với tôi là những ngày cả thế giới vật lộn với đại dịch Covid-19 và chiến dịch hỗ trợ sơ tán kiều bào khi xung đột Nga - Ukraine bùng phát.

Trong thời khắc khó khăn ấy, Ủy ban không quản ngày đêm, phối hợp với các đơn vị để huy động hàng trăm nghìn khẩu trang và thiết bị y tế gửi đến cộng đồng NVNONN.

Đó là một hành trình thấm đẫm nghĩa tình và lòng tận tụy, là minh chứng cho tình thương của quê hương dành cho bà con xa xứ. Khi nhìn thấy bà con đón nhận những món quà thiết yếu từ Tổ quốc, ánh mắt xúc động và những nụ cười chân thành của họ khiến chúng tôi cảm thấy ấm lòng biết bao.

Một kỷ niệm đáng nhớ khác là khi xung đột Nga-Ukraine xảy ra, các cán bộ Ủy ban cùng các cơ quan đại diện của ta tại nước ngoài có những đêm thức trắng, nỗ lực không ngừng để hỗ trợ hơn 6.000 người Việt và thân nhân sơ tán đến vùng an toàn.

Chúng tôi hỗ trợ bà con trong từng bước di chuyển, đưa ra những khuyến cáo phù hợp để bảo đảm an toàn tính mạng và tài sản. Đó là minh chứng sống động cho tình đồng bào và trách nhiệm thiêng liêng của Đảng, Nhà nước dành cho kiều bào trên khắp thế giới, là tinh thần cốt lõi mà Kết luận 12 của Bộ Chính trị về công tác NVNONN đã khắc sâu.

Những thành tựu đạt được hôm nay là nhờ vào sự đóng góp không ngừng nghỉ của tập thể cán bộ Ủy ban, đặc biệt là sự tham gia đầy nhiệt huyết của lớp cán bộ trẻ. Sự tin tưởng và dìu dắt từ các lãnh đạo đã mở ra cho các bạn trẻ cơ hội học hỏi, rèn luyện không chỉ về kỹ năng chuyên môn mà còn về tác phong và tinh thần làm việc chuyên nghiệp.

Thật tự hào khi chứng kiến các cán bộ trẻ của Ủy ban hoàn thành xuất sắc nhiệm vụ tại nước ngoài, nhận được những đánh giá tích cực từ các Đại sứ và Trưởng cơ quan đại diện.

Thành công hôm nay không phải của riêng ai, mà là sự đồng lòng, nỗ lực của cả một tập thể qua nhiều thế hệ. Dẫu biết phía trước còn nhiều việc phải làm, chúng tôi luôn mang trong mình một hoài bão lớn lao: để công tác NVNONN ngày càng phát triển, để Ủy ban trở thành nhịp cầu bền vững kết nối kiều bào với quê hương.

65 năm là một chặng đường dài, ghi dấu những thành tựu đáng tự hào của công tác NVNONN. Tuy vậy, chặng đường phía trước chắc chắn sẽ còn nhiều gian nan. Nhưng với sự đoàn kết, sáng tạo và lòng nhiệt huyết, chúng tôi tin rằng mối quan hệ giữa đất nước và kiều bào sẽ ngày càng bền chặt, góp phần xây dựng một Việt Nam hùng cường, phồn vinh.

Trước hết, chúng ta cần nhận thức rằng nguồn kiều hối chỉ là một phần trong nguồn lực kinh tế của cộng đồng NVNONN. Để thực hiện khát vọng đưa đất nước bước vào kỷ nguyên mới, kỷ nguyên vươn mình của dân tộc như Tổng Bí thư, Chủ tịch nước Tô Lâm nhấn mạnh, chúng ta cần chuyển trọng tâm từ thu hút kiều hối sang thu hút đầu tư, thương mại – một phần sức mạnh quan trọng khác của cộng đồng kiều bào.

Song song đó, cần phát huy triệt để nguồn lực tri thức từ các chuyên gia NVNONN, nhất là thế hệ trẻ, bằng cách làm cầu nối để thúc đẩy hợp tác, chuyển giao công nghệ từ nước ngoài về quê hương. Những đóng góp này sẽ góp phần thiết thực vào việc triển khai Nghị quyết số 41 của Bộ Chính trị về phát huy vai trò của đội ngũ doanh nhân Việt Nam trong thời kỳ mới.

Với đặc thù sinh sống, học tập, làm việc tại nước ngoài, NVNONN chính là sự hội tụ của sức mạnh dân tộc và sức mạnh thời đại, là nguồn lực quý giá trong quá trình công nghiệp hóa, hiện đại hóa và hội nhập quốc tế của Việt Nam.

Ngoài ra, cần phát huy hơn nữa “nguồn lực mềm” của cộng đồng NVNONN, đặc biệt là những người gốc Việt đang tham gia vào chính trường sở tại hoặc có uy tín và tầm ảnh hưởng tại các nước. Họ chính là cầu nối quý giá, giúp thúc đẩy quan hệ song phương và đa phương của Việt Nam trên trường quốc tế.

Bên cạnh đó, vai trò của các hội đoàn NVNONN cũng rất quan trọng; họ là những người tập hợp và vận động cộng đồng hướng về quê hương, góp phần đưa thông tin về chủ trương, chính sách của Đảng, Nhà nước cũng như những thành tựu phát triển của đất nước đến với bà con một cách nhanh chóng, hiệu quả.

Điều này thể hiện tư duy đổi mới trong công tác thông tin đối ngoại, khi kiều bào không chỉ là đối tượng mà còn là chủ thể, như tinh thần của Kết luận 12 của Bộ Chính trị.

Chủ trương “NVNONN là bộ phận không tách rời và là một nguồn lực của cộng đồng dân tộc Việt Nam” đã trở thành quan điểm xuyên suốt trong các văn bản chỉ đạo về công tác NVNONN. Quan điểm này cần được thấm nhuần và hiện thực hóa qua những chính sách thiết thực dành cho kiều bào, thể hiện đúng tinh thần gắn kết và hòa nhập.

Trước mắt, cần tạo thêm các chính sách thuận lợi hơn cho bà con trong việc nhập và trở lại quốc tịch Việt Nam, khai sinh cho con em có cha hoặc mẹ là người nước ngoài. Những chính sách này chính là “sợi dây” quý giá kết nối tình cảm kiều bào với quê hương, là chất kết dính để NVNONN mãi mãi là một phần không tách rời của cộng đồng dân tộc Việt Nam.

Nhân dịp kỷ niệm 65 năm thành lập Ủy ban Nhà nước về NVONN (23/11/1959 – 23/11/2024) và 20 năm thực hiện Nghị quyết số 36-NQ/TW của Bộ Chính trị (26/3/2004-26/3/2024) về công tác đối với NVNONN, xin gửi đến Ủy ban những lời chúc mừng chân thành nhất.

Chúc Ủy ban tiếp tục phát huy vai trò cầu nối yêu thương, để mỗi cán bộ, nhân viên luôn giữ trong mình lòng tận tâm và sự nhiệt huyết, cùng gặt hái thêm nhiều thành công trên chặng đường phía trước.

Ngô Trịnh Hà
Nguyên Phó Chủ nhiệm Ủy ban Nhà nước về NVONN
Tổng Lãnh sự Việt Nam tại Osaka, Nhật Bản