Cộng đồng người Việt Nam ở Hoa Kỳ - cầu nối quan trọng trong tiến trình phát triển quan hệ Việt - Mỹ
PV: Xin cho biết ý kiến đánh giá của Thứ trưởng về vai trò của cộng đồng người Việt ở Hoa Kỳ đối với việc tăng cường và phát triển quan hệ giữa Việt Nam và Hoa Kỳ nói chung, đặc biệt là quan hệ kinh tế, cũng như trong việc góp phần xây dựng quê hương, đất nước?
Ông Nguyễn Phú Bình: Hiện có khoảng 1,3 triệu người Việt Nam đang định cư tại Hoa Kỳ, chiếm gần một nửa tổng số người Việt Nam ở nước ngoài, trong đó khoảng 70% đã có hộ chiếu Hoa Kỳ.
Mặc dù là một cộng đồng mới hình thành, tiềm lực kinh tế chưa mạnh, song cộng đồng người Việt tại Hoa Kỳ được đánh giá là một cộng đồng hoà nhập và thành công nhanh trong xã hội Hoa Kỳ và có tiềm năng, đặc biệt trong lĩnh vực giáo dục và khoa học kỹ thuật. Trình độ học vấn của người Việt tăng nhanh trong 10 năm lại đây, đạt mức trung bình của Hoa Kỳ. Thế hệ trẻ thành đạt hơn. Tại hầu hết các cơ sở nghiên cứu khoa học, các hãng sản xuất lớn, các cơ sở sản xuất công nghệ cao ở Hoa Kỳ đều có kỹ sư, chuyên gia Việt Nam với trình độ chuyên môn và tay nghề cao, có hãng, có tới hàng trăm, thậm chí hàng nghìn người Việt làm việc.
Điều đáng chú ý nữa là một bộ phận đáng kể kỹ sư và chuyên gia Việt Nam thành công trong các lĩnh vực công nghệ cao mũi nhọn như: điện tử, vật liệu mới, sinh học, hoá học… có nhiều người giữ các chức vụ quản lý và chức danh khoa học quan trọng trong các cơ sở sản xuất cũng như tại các việc nghiên cứu, các trường học…
Trong những năm gần đây, mức độ tham gia vào sinh hoạt chính trị vào dòng chính (main stream) tại Hoa Kỳ của cộng đồng người Việt có tăng lên. Tỷ lệ người Việt đi bầu cử ngày càng tăng, ngày càng củng cố vị trí và tiếng nói của cộng đồng trong đời sống chính trị Hoa Kỳ.
Cộng đồng người Việt tại Mỹ có ảnh hưởng quan trọng đối với quan hệ hữu nghị và hợp tác giữa Việt Nam và Hoa Kỳ. Với tính cách yêu chuộng hoà bình, hữu nghị của người Việt Nam nói chung, đa số người Việt Nam ở Hoa Kỳ hoan nghênh và ủng hộ sự phát triển quan hệ Việt Nam – Hoa Kỳ, nhất là trong quan hệ kinh tế cũng như trong việc góp phần xây dựng quê hương, đất nước.
PV: Vai trò đó của cộng đồng người Việt tại Hoa Kỳ đã được thể hiện như thế nào trong các năm qua?
Ông Nguyễn Phú Bình: - Thông qua các hình thức khác nhau, bà con tích cực vận động chính phủ Hoa Kỳ bỏ cấm vận Việt Nam, ủng hộ bình thường hoá quan hệ Việt Nam – Hoa Kỳ cũng như việc ký kết Hiệp định Thương mại giữa hai nước.
- Qua cộng đồng người Việt tại Hoa Kỳ, nhân dân Hoa Kỳ có thể hiểu thêm về đời sống, lịch sử, văn hoá, phong tục tập quán, luật pháp của Việt Nam. Đồng thời thông qua cộng đồng, đồng bào trong nước hiểu hơn về đời sống, lịch sử, văn hoá, phong tục, tập quán, luật pháp Hoa Kỳ.
- Kiều bào ta ở Hoa Kỳ là cầu nối quan trọng trong tiến trình phát triển quan hệ giữa Việt Nam và Hoa Kỳ. Nhiều kiều bào làm chuyên gia tư vấn về luật pháp và chính sách, trực tiếp đầu tư, hợp tác kinh doanh, nghiên cứu khoa học hoặc làm cầu nối để các tổ chức kinh tế, khoa học kỹ thuật Hoa Kỳ vào làm ăn với Việt Nam và ngược lại để các doanh nghiệp Việt Nam tiếp cận thị trường Hoa Kỳ. Đến nay, đã có hơn 400 doanh nghiệp kiều bào Hoa Kỳ đăng ký đầu tư theo Luật Khuyến khích đầu tư trong nước với số vốn 750 tỷ đồng và 20 dự án đầu tư theo Luật đầu tư nước ngoài tại Việt Nam với số vốn khoảng 85 triệu USD. Kiều hối từ Hoa Kỳ gửi về hàng năm chiếm 65-70% tổng số kiều hối. Kiều bào tại Mỹ về nước cũng chiếm số lượng cao nhất, khoảng một nửa số kiều bào về thăm đất nước. Năm 2004, tính đến ngày 31-10, số người Việt tại Hoa Kỳ về nước là 209.826 lượt người trong tổng số 426.780 người.
PV: Trong thời gian tới, Đảng và Nhà nước ta có chủ trương, chính sách gì để tạo điều kiện thuận lợi cho Việt kiều ở Hoa Kỳ, đặc biệt là các trí thức, các doanh nghiệp, nhà đầu tư trong cộng đồng người Việt ở Hoa Kỳ về nước đầu tư và kinh doanh?
Ông Nguyễn Phú Bình : Đảng và Nhà nước ta luôn coi cộng đồng người Việt Nam ở nước ngoài là một bộ phận không thể tách rời, một nguồn lực của cộng đồng dân tộc Việt Nam. Đặc biệt, trong năm 2004, việc ban hành Nghị quyết 36/NQ-TW của Bộ Chính trị về công tác đối với người Việt Nam ở nước ngoài đã tác động rất lớn đến cộng đồng. Bên cạnh đó, trong những năm gần đây, đất nước ngày càng phát triển, hội nhập quốc tế mạnh mẽ đã khích lệ các thế hệ kiều bào ngày càng mong muốn đóng góp nhiều hơn cho quê hương, đất nước.
Đồng thời, nhiều chính sách, biện pháp đã và đang được rà soát, sửa đổi hoặc ban hành mới theo hướng ngày càng thuận lợi hơn cho bà con kiều bào, đặc biệt là trí thức, doanh nhân, nhà đầu tư kiều bào về hợp tác với trong nước.
Tháng 2/2003, Bộ Ngoại giao đã thành lập Quỹ Hỗ trợ Vận động cộng đồng người Việt Nam ở nước ngoài (FOVC). Sau gần 2 năm hoạt động, Quỹ đã thực hiện được nhiều dự án đạt kết quả khả quan, góp phần thực hiện tốt công tác hỗ trợ, vận động cộng đồng người Việt Nam ở nước ngoài của Nhà nước ta.
Mới đây, Uỷ ban về người Việt Nam ở nước ngoài, Bộ Ngoại giao đã và đang phối hợp với Phòng Thương mại và Công nghiệp Việt Nam tiến hành các hoạt động thúc đẩy hợp tác kinh doanh của kiều bào với các doanh nghiệp trong nước, đồng thời xem xét triển khai ý tưởng liên kết các doanh nghiệp người Việt Nam ở nước ngoài nói chung và ở Hoa Kỳ nói riêng.
Bộ Xây dựng đang tiến hành xây dựng dự thảo Nghị định về điều chỉnh lại Nghị định 81/CP của Chính phủ để cho người Việt Nam ở nước ngoài được mua nhà ở gắn liền với quyền sử dụng đất theo hướng mở rộng đối tượng hơn trước.
Bộ Tư pháp đang xây dựng dự thảo Nghị quyết của Uỷ ban Thường vụ Quốc hội về giải quyết giao dịch dân sự có yếu tố nước ngoài.
Bộ Kế hoạch Đầu tư chủ trì phối hợp với cơ quan chức năng để nghiên cứu, sửa đổi lại Thông tư liên tịch số 10/2000/TTLT/BKH-BTP-BNG-BCA ngµy 15/8/2000 hướng dẫn thi hành Luật Khuyến khích Đầu tư trong nước theo hướng cho phép kiều bào mua cổ phần của các doanh nghiệp trong nước.
Bộ Ngoại giao đang xây dựng đề án khuyến khích trí thức người Việt Nam ở nước ngoài về nước làm việc, tạo điều kiện và đáp ứng nguyện vọng của trí thức ta ở nước ngoài về nước làm việc để trình Chính phủ vào đầu năm 2005…
Bên cạnh các vấn đề hoàn thiện khung pháp lý, các cơ quan hữu quan sẽ tiếp tục tăng cường công tác xúc tiến, hỗ trợ thông tin cho người Việt Nam ở nước ngoài, đặc biệt là đẩy mạnh sự phối hợp giữa các cơ quan nhà nước trong việc kết nối các doanh nhân, trí thức kiều bào với các tổ chức, doanh nghiệp trong nước. Uỷ ban về người Việt Nam ở nước ngoài, Bộ Ngoại giao sẽ tiếp tục phối hợp chặt chẽ với Bộ Khoa học công nghệ, các bộ ngành liên quan, các Viện, các trường đại học và các doanh nghiệp trong nước nhằm tranh thủ tri thức của kiều bào vào công cuộc xây dựng quê hương.
Hi vọng, với những nỗ lực trên, sẽ có nhiều điều kiện tốt nhất cho các doanh nhân kiều bào ở Hoa Kỳ nói riêng và doanh nhân người Việt Nam ở nước ngoài nói chung thuận lợi hơn trong việc đầu tư và kinh doanh ở trong nước.
PV: Xin cảm ơn ông!
