Diễn đàn Tương lai ASEAN 2024: Tìm lời giải cho những câu hỏi lớn

Chiều 1/4, tại Hà Nội đã diễn ra buổi Họp báo quốc tế Diễn đàn Tương lai ASEAN 2024 - một sáng kiến do Thủ tướng Chính phủ Phạm Minh Chính đề xuất. Buổi họp báo do Thứ trưởng Ngoại giao Đỗ Hùng Việt chủ trì cùng với sự tham dự của Vụ trưởng Vụ Thông tin Báo chí Phạm Thu Hằng, Quyền Giám đốc Học viện Ngoại giao Phạm Lan Dung.

Trước những trăn trở “tại sao?”

Phát biểu tại họp báo, Thứ trưởng Ngoại giao Đỗ Hùng Việt cho biết, sáng kiến tổ chức Diễn đàn Tương lai ASEAN được Thủ tướng Chính phủ Phạm Minh Chính công bố tại Hội nghị cấp cao ASEAN lần thứ 43 (Jakarta, Indonesia, tháng 9/2023). Đây là ý tưởng của Việt Nam với mong muốn đóng góp cùng các nước thành viên, các bạn bè, đối tác của ASEAN và các tầng lớp người dân ASEAN thúc đẩy định hình con đường phát triển tương lai cho ASEAN. Diễn đàn năm nay được tổ chức ngày 23/4 tại Hà Nội, có quy mô lớn với sự tham gia của từ 200-300 đại biểu tham dự trực tiếp và trực tuyến.

Trải qua gần 6 thập kỷ tồn tại và phát triển, ASEAN đang chuẩn bị bước vào giai đoạn phát triển mới, sau khi hoàn thành thực hiện Tầm nhìn Cộng đồng ASEAN 2025, trong bối cảnh thế giới và khu vực đang biến chuyển nhanh chóng, phức tạp, đặt ra nhiều thời cơ, vận hội, đi kèm với những thách thức không nhỏ. Bản thân các quốc gia ASEAN cũng đang đứng trước nhiều lựa chọn khác nhau trong chiến lược phát triển cũng như tầm nhìn về ASEAN, về khu vực và thế giới.

Theo Thứ trưởng Đỗ Hùng Việt, tình hình mới đặt ra nhiều câu hỏi lớn cho ASEAN hiện tại cũng như tương lai: Làm thế nào để duy trì vai trò trung tâm, thích ứng với sự thay đổi của khu vực và thế giới? Làm sao để ASEAN có thể thích ứng được, cân bằng và hài hòa các mối quan tâm của các thành viên cũng như giữa ASEAN với các nước đối tác… Làm sao để có được sự cân bằng giữa quá trình đổi mới, phát triển và bảo tồn các giá trị cốt lõi của ASEAN? Làm thế nào để ASEAN vừa có thể phát triển nhanh, tạo ra thịnh vượng ngày càng lớn nhưng đồng thời cũng bảo đảm được tính bền vững của sự phát triển, người dân ở vị trí trung tâm trong quá trình đó?

Trong bối cảnh như vậy, ý tưởng tổ chức Diễn đàn Tương lai ASEAN là một phần trong nỗ lực của Việt Nam và các nước ASEAN nhằm tạo diễn đàn để trao đổi và tìm kiếm lời giải cho những câu hỏi trên.

Thứ trưởng Ngoại giao Đỗ Hùng Việt thông tin rằng, Diễn đàn sẽ được tổ chức theo hình thức mở, có sự tham dự của cả đại diện Chính phủ và các cơ quan khác; kỳ vọng Diễn đàn tạo khuôn khổ để các bên liên quan của khu vực và ngoài khu vực cùng đến tham gia cung cấp các ý tưởng, sáng kiến cho quá trình xây dựng tầm nhìn ASEAN đến năm 2045 và thực hiện tầm nhìn trong thời gian tới; đại diện cho tiếng nói và đóng góp của khu vực vào nỗ lực định hướng phát triển tương lai của thế giới thông qua Hội nghị Thượng đỉnh Tương lai của Liên hợp quốc, dự kiến tổ chức vào tháng 9 tới. Đây cũng là đóng góp cụ thể của Việt Nam trong nỗ lực chung nhằm hướng tới xây dựng cộng đồng ASEAN lấy người dân làm trung tâm, thúc đẩy quá trình phát triển nhanh và bền vững của ASEAN.

Chủ đề của Diễn đàn năm nay là “Xây dựng Cộng đồng ASEAN phát triển nhanh, bền vững, lấy người dân làm trung tâm”. Do đó, Thứ trưởng Ngoại giao Đỗ Hùng Việt cho rằng chủ đề phản ánh quan tâm lớn hiện nay của Chính phủ Việt Nam cũng như sự quan tâm chung của ASEAN và các nước trên thế giới, gắn chặt với định hướng phát triển của ASEAN và của Việt Nam, đặc biệt là thúc đẩy tăng trưởng kinh tế bền vững, “hướng vào người dân” và “lấy người dân làm trung tâm”.

Theo Thứ trưởng Đỗ Hùng Việt, chủ đề được Thủ tướng Phạm Minh Chính trực tiếp đặt ra và rất quan tâm, thúc đẩy trong thời gian qua. Dự kiến, người đứng đầu Chính phủ sẽ có bài phát biểu định hướng tại phiên khai mạc Diễn đàn cùng Thủ tướng Lào với tư cách là Chủ tịch ASEAN 2024 và Tổng thư ký ASEAN. Bên cạnh đó, sẽ có các thông điệp ghi hình của Tổng thư ký Liên hợp quốc và Thủ tướng Malaysia - nước Chủ tịch ASEAN 2025 tại phiên khai mạc.

Việt Nam đóng góp nhiều hơn và tốt hơn cho ASEAN

Trả lời các câu hỏi của phóng viên về kỳ vọng đối với Diễn đàn trong phần hai của buổi Họp báo, Thứ trưởng Đỗ Hùng Việt mong rằng, Diễn đàn Tương lai ASEAN sẽ là sự kiện đầu tiên, mở đầu cho chuỗi các Diễn đàn sẽ được tổ chức thường niên trong thời gian tới.

Thứ trưởng kỳ vọng Diễn đàn sẽ hội tụ đông đảo đại diện cấp cao, các cấp của các thành viên ASEAN và các đối tác, các giới để cùng trao đổi, đánh giá tình hình. Từ đây, sẽ có thêm nhiều ý tưởng mới mang tính sáng tạo, đổi mới để đóng góp vào quá trình thảo luận chính thức trong khuôn khổ ASEAN và ASEAN với đối tác.

“ASEAN có nhiều cơ chế khác nhau trải từ cấp cao tới các bộ ngành, với diễn đàn mở như Diễn đàn Tương lai ASEAN, tôi hy vọng ASEAN sẽ có nhiều ý tưởng mới để hướng tới định hình tương lai của Hiệp hội”, Thứ trưởng Đỗ Hùng Việt nhấn mạnh.

Đánh giá về điểm khác biệt của Diễn đàn Tương lai ASEAN so với các diễn đàn, hội nghị khác trong khuôn khổ hợp tác của ASEAN, Thứ trưởng Đỗ Hùng Việt cho rằng, điểm nhấn lớn nhất của Diễn đàn là sự tham gia của các giới trong ASEAN. Với thông điệp “lấy người dân làm trung tâm”, việc Việt Nam tổ chức Diễn đàn mang tính mở tạo điều kiện cho tất cả các giới tham gia và đóng góp ý kiến.

Buổi đối thoại giữa Tổng thư ký ASEAN với thanh niên sẽ tạo cơ hội để nắm bắt những mong muốn của lực lượng không thể thiếu trong tương lai của ASEAN, từ đó bảo đảm một tương lai tốt nhất cho ASEAN.

Thứ trưởng Đỗ Hùng Việt khẳng định, Diễn đàn Tương lai ASEAN là một trong những sự kiện đa phương lớn mà Việt Nam tổ chức trong năm 2024, mang theo thông điệp Việt Nam mong muốn đóng góp chủ động, tích cực, tham gia định hình tương lai và bước phát triển mới của ASEAN trong thời gian tới. Việc tổ chức Diễn đàn Tương lai ASEAN 2024 có ý nghĩa quan trọng trong tổng thể chiến lược đối ngoại, ngoại giao của Việt Nam, đặc biệt là trong triển khai đường lối đối ngoại đa phương được nêu tại Đại hội XIII của Đảng.

“Diễn đàn là sáng kiến để Việt Nam cụ thể hóa chủ trương luôn chủ động và tích cực phát huy vai trò của thể chế đa phương mà Việt Nam là thành viên, đặc biệt trong các khuôn khổ ASEAN và Liên hợp quốc, qua đó tạo ra những nền tảng mới để Việt Nam đóng góp nhiều hơn trong các diễn dàn đa phương vào thời gian tới”, Thứ trưởng Đỗ Hùng Việt nhấn mạnh tại họp báo.