Du lịch Ba Vì - một thương hiệu chưa được rạng danh

Bề dày của “trầm tích”…

Theo kết quả kiểm kê di tích tháng 7/2007, trên địa bàn huyện Ba Vì có 342 di tích, 63 di tích đã xếp hạng, trong đó 39 di tích xếp hạng cấp Quốc gia và 24 di tích xếp hạng cấp Thành phố, đặc biệt có 02 di tích đã được xếp vào loại đặc biệt quan trọng cấp Quốc gia, đó là: đình Chu Quyến, đình Tây Đằng và một ngôi đình được các nhà khoa học đánh giá là ngôi đình cổ nhất Việt Nam được khởi dựng từ năm 1531, thời nhà Mạc, đó là đình Thuỵ Phiêu, xã Thụy An.

Toàn huyện có hơn 75 di tích thờ Tam Vị Đức Thánh Tản Viên, vị thần đứng đầu hàng “Tứ bất tử’ trong thần điện Việt và được suy tôn là “Thượng đảng tối linh thần”. Ngoài những giá trị văn hoá vật thể còn hiện hữu, Ba Vì còn là khu vực bảo tồn được khá nhiều những giá trị văn hoá phi vật thể đặc sắc. Hàng năm, trên địa bàn huyện có khoảng 80 lễ hội truyền thống diễn ra tại các di tích đình, đền, miếu để tưởng nhớ Thành Hoàng làng của người Kinh, Tết nhảy của người Dao, nghệ thuật đánh cồng Chiêng của người Mường... Tất cả hoà quyện vào nhau thành một khối thống nhất tạo nên cái “vị” của vùng đất xứ Đoài nói chung và khu vực núi Tản nói riêng.

Núi Ba Vì hay còn gọi là núi Tản chia làm hai khu vực, sườn Đông núi Ba Vì từ côte 400m trở xuống bao gồm 3 xã Yên Bài, Vân Hòa, Tản Lĩnh. Do địa hình núi cao có các dòng suối tự nhiên từ núi đổ về có độ dốc lớn, về mùa mưa nước suối chảy qua các tảng đá nhấp nhô dưới những lùm cây xanh tạo nên các thác nước rất ngoạn mục, đó là các thác Khoang Xanh, thác 1,2,3 Ao Vua, thác Mơ. Với hàng trăm con suối lớn nhỏ từ núi cao đổ về (suối Bóp, suối Ối, suối Tiên...) đã tạo nên phong cảnh sơn thủy hữu tình.

Sườn Tây núi Ba Vì, gồm 3 xã Ba Vì, Minh Quang, Khánh Thượng với diện tích hơn 80 km2 có địa hình dốc với độ cao trung bình khoảng 500 - 600m gồm phần lớn diện tích núi Ba Vì và vùng đồi gò bao quanh chân núi thuộc các xã Minh Quang và Khánh Thượng. Cảnh quan rừng núi tự nhiên là loại cảnh quan đặc trưng cho khu vực sườn Tây núi Ba Vì. Tuy nhiên hiện nay với điều kiện giao thông chưa được thuận tiện nên tài nguyên khu vực này chưa được khai thác.

Đánh thức “nàng công chúa” ngủ quên…

Với tiềm năng du lịch lớn như vậy, nhưng đến nay du lịch Ba Vì vẫn như một “nàng công chúa” chưa được đánh thức. Ông Bạch Công Tiến - Phó Chủ tịch UBND huyện Ba Vì nhìn nhận: “Ba Vì chưa khai thác được các di tích vào phục vụ phát triển du lịch. Khách đến thăm các di tích trên địa bàn huyện chủ yếu là khách hành hương và một số đoàn khách là học sinh, sinh viên, các nhà nghiên cứu nhưng số lượng không nhiều”.

Ông Nguyễn Việt Giao, Phó trưởng phòng Văn hóa huyện Ba Vì đánh giá: “Hiện nay các mô hình du lịch của Ba Vì vẫn phát triển khá manh mún, thiếu sản phẩm du lịch đặc thù nên chưa thể hấp dẫn du khách, đặc biệt là khách lưu trú qua đêm. Hiện nay bình quân mỗi khách mới chỉ chi tiêu ở Ba Vì từ 95 đến 100 nghìn đồng một người/ 1 ngày. Con số này quá nhỏ so với những lợi thế mà Ba Vì đang có”.

Thực tế khảo sát của UBND huyện cho thấy, khách du lịch đến với khu vực sườn Tây hiện nay chủ yếu là khách đến Vườn Quốc gia Ba Vì theo hướng sườn Đông (từ thị xã Sơn Tây), và khách du lịch tâm linh đến đền Hạ, đền Trung. Khách đến khu vực này chủ yếu là khách trong nước, họ đến và đi trong ngày, khách lưu trú qua đêm với số lượng không đáng kể. Theo ý kiến của các nhà đầu tư, nguyên nhân là do cơ sở hạ tầng ở đây chưa tốt, nguồn nhân lực phục vụ du lịch còn thiếu và yếu; bản sắc văn hóa vùng đất cổ xứ Đoài, phong tục, tập quán của đồng bào các dân tộc huyện Ba Vì chưa được khai thác hiệu quả…

… trở thành trung tâm du lịch của Thủ đô

Trước thực trạng này, Huyện ủy, UBND huyện Ba Vì đã xác định quyết tâm đưa Ba Vì trở thành một trung tâm du lịch của Thủ đô, ông Bạch Công Tiến – Phó Chủ tịch UBND huyện cho biết: “Huyện đã xây dựng định hướng phát triển du lịch Ba Vì đến năm 2020 với quan điểm phát triển du lịch Ba Vì phù hợp với Quy hoạch phát triển kinh tế - xã hội của huyện, với Quy hoạch phát triến du lịch Thành phố Hà Nội. Mục tiêu là tập trung đầu tư có trọng tâm để phát triển du lịch và dịch vụ thành ngành kinh tế trọng điểm của huyện; xây dựng các trung tâm du lịch đồng bộ và phát triển đa dạng hóa các sản phẩm du lịch: du lịch văn hóa, lễ hội, du lịch sinh thái, nghỉ dưỡng, vui chơi giải trí tại các điểm du lịch (hình thành 03 vùng du lịch chính: vùng chân núi Ba Vì, khu vực hồ Suối Hai và vùng phụ cận, khu vực nước khoáng nóng và vùng sông Tích)”.

Dự kiến đến năm 2015 du lịch Ba Vì đón được 2,5 - 2,6 triệu lượt khách; năm 2020 đón được 3,5 đến 4 triệu lượt khách; doanh thu từ khách du lịch: Năm 2015 doanh thu đạt 200 tỷ đồng; năm 2020 đạt 480 tỷ đồng. Ông Nguyễn Việt Giao, Phó trưởng phòng Văn hóa huyện Ba Vì cho biết: “Mặc dù còn nhiều hạn chế trong phát triển du lịch, nhưng Ba Vì vẫn đặt mục tiêu đưa du lịch trở thành ngành kinh tế trọng điểm trong thời gian tới. Trước mắt, Ba Vì đang tập trung giữ gìn bản sắc văn hóa, tăng cường kiểm soát chất lượng dịch vụ, đầu tư xây dựng cơ sở hạ tầng, tìm điểm mạnh riêng của từng khu du lịch tránh sự trùng lặp. Đồng thời đề xuất nhiều giải pháp hỗ trợ mời gọi khuyến khích đầu tư, tạo cơ chế thông thoáng để doanh nghiệp khai thác, đóng góp cho sự phát triển chung của du lịch Ba Vì”.

Hoài Nam (LVO)