Tôn vinh tinh thần sáng tạo khoa học của người Việt trẻ tại Australia

Tham dự chương trình có bà Nguyễn Thanh Hải, Ủy viên Trung ương Đảng, Chủ nhiệm Ủy ban Khoa học, Công nghệ và Môi trường của Quốc hội; ông Huỳnh Thành Đạt, Ủy viên Trung ương Đảng, Phó Trưởng Ban Tuyên giáo và Dân vận Trung ương; ông Nguyễn Trung Kiên, Chủ nhiệm Uỷ ban Nhà nước về người Việt Nam ở nước ngoài; ông Phan Việt Phong, Vụ trưởng Vụ Khoa học và Công nghệ, Ban Tuyên giáo và Dân vận Trung ương; ông Nguyễn Phi Vũ, Chủ tịch Học thuật Mạng lưới Đổi mới sáng tạo Việt Nam tại Australia, cùng đại diện các nhà khoa học và doanh nghiệp ở trong nước.

Phát biểu khai mạc, ông Nguyễn Trung Kiên, Chủ nhiệm Ủy ban Nhà nước về người Việt Nam ở nước ngoài nhấn mạnh, Cuộc thi AURORA năm nay không chỉ là sân chơi học thuật nhằm tôn vinh tinh thần sáng tạo và nỗ lực nghiên cứu của các nhà khoa học trẻ, mà còn thể hiện mối liên kết ngày càng chặt chẽ giữa khoa học và những vấn đề thực tiễn đặt ra trong quá trình phát triển đất nước. 

 “Các bộ, ngành và cơ quan quản lý của Việt Nam sẽ tiếp tục đồng hành, chủ động đặt hàng nghiên cứu đối với sinh viên và các nhà khoa học trẻ, qua đó định hướng hoạt động nghiên cứu gắn với nhu cầu của doanh nghiệp và chiến lược phát triển quốc gia”, Chủ nhiệm Nguyễn Trung Kiên nhấn mạnh. Ông cũng khẳng định vai trò then chốt của khu vực doanh nghiệp trong việc đề xuất các bài toán thực tiễn và cung cấp nguồn lực cho những dự án khoa học hướng tới phát triển bền vững. Qua đó kỳ vọng các sinh viên và nhà khoa học trẻ Việt Nam đang học tập, nghiên cứu tại Australia cũng như tại các trung tâm khoa học khác trên thế giới sẽ xây dựng các công trình nghiên cứu hướng tới giải quyết những vấn đề thiết thực của nền kinh tế và xã hội nước nhà.

Đại diện Ban Tổ chức, TS. Trần Phi Vũ, Chủ tịch Mạng lưới Đổi mới sáng tạo Việt Nam tại Australia (NICAU), đã trình bày báo cáo đề dẫn với chủ đề “Vai trò tất yếu của khoa học cơ bản và khoa học ứng dụng trong việc hình thành các hệ thống công nghệ tích hợp: góc nhìn từ các quốc gia phát triển”. Báo cáo nhấn mạnh mối liên hệ hữu cơ giữa nghiên cứu nền tảng và nghiên cứu ứng dụng trong quá trình xây dựng các hệ thống công nghệ phục vụ phát triển kinh tế - xã hội, đồng thời gợi mở những hướng tiếp cận nhằm thúc đẩy sự gắn kết hiệu quả hơn giữa giới nghiên cứu, doanh nghiệp và các cơ quan hoạch định chính sách. TS. Trần Phi Vũ nhấn mạnh, khoa học không thể chỉ dừng lại trong phòng thí nghiệm mà cần trở thành động lực cho sự phát triển của quốc gia. Với chủ đề “Aurora” - bình minh, cuộc thi hướng tới việc đưa các công trình nghiên cứu vượt ra khỏi khuôn khổ học thuật, tiến vào đời sống sản xuất, hoạch định chính sách và con đường phát triển bền vững của Việt Nam. Theo ông, cuộc thi năm nay được xây dựng như một không gian mở để các nhà khoa học trẻ trình bày, kiểm chứng ý tưởng và từng bước hoàn thiện các giải pháp có giá trị ứng dụng thực tiễn.

Ông Vũ cũng bày tỏ kỳ vọng, cuộc thi lần này sẽ kết nối các kết quả nghiên cứu với các bộ, ban, ngành và doanh nghiệp để thúc đẩy triển khai thực tế, trong đó, các đề tài xuất sắc sẽ được kết nối với hệ sinh thái ươm tạo khoa học công nghệ của TP. Hồ Chí Minh cũng như Mạng lưới Đổi mới sáng tạo quốc gia Việt Nam. Đồng thời, chương trình sẽ là cầu nối giữa các nhà khoa học và cơ quan chức năng trong hoạt động kiến nghị chính sách, đặc biệt là nâng cao vai trò của doanh nghiệp trong việc đặt hàng nghiên cứu khoa học.

Sau phần báo cáo đề dẫn, 5 đề tài nghiên cứu tiêu biểu đã được trình bày trước Hội đồng Giám khảo, trải rộng trên nhiều lĩnh vực như biến đổi khí hậu, nông nghiệp bền vững, môi trường - hệ sinh thái và công nghệ y sinh. Các đề tài dự thi vòng Chung kết năm nay đều phản ánh rõ định hướng nghiên cứu liên ngành và khả năng gắn kết khoa học với những bài toán phát triển bền vững, kinh tế xanh, tuần hoàn.

Đánh giá về chất lượng chuyên môn và tinh thần khoa học của cuộc thi, PGS.TS. Huỳnh Thành Đạt, Phó Trưởng Ban Tuyên giáo và Dân vận Trung ương nhận định, các công trình năm nay phản ánh rõ xu hướng kết hợp giữa nghiên cứu hàn lâm và thực tiễn, phù hợp với định hướng phát triển khoa học, công nghệ và đổi mới sáng tạo của Đảng và Nhà nước. 

Sau phần thuyết trình của các thí sinh, Hội đồng Giám khảo đã tiến hành phản biện trực tiếp, tập trung xem xét cơ sở khoa học, tính mới, phương pháp nghiên cứu và tiềm năng ứng dụng của từng đề tài, đồng thời đặt hàng và sẵn sàng đầu tư, hỗ trợ các đề tài để nhanh chóng đi vào thực tiễn.

Về kết quả chung cuộc, Ban Tổ chức trao Giải Nhất cuộc thi năm nay cho thí sinh Huỳnh Minh Anh với đề tài “Điện cực mềm vật liệu bán dẫn Silicon Carbide ứng dụng theo dõi tế bào và điều trị ung thư”, Giải Nhì thuộc về Phạm Thị Thanh Huyền với nghiên cứu “Tối ưu hóa đất quanh rễ lúa mì (rhizosheath) trên đất chua nhằm tăng khả năng chống hạn và hiệu quả hấp thụ dinh dưỡng”. Ở hạng mục giải Ba, Ban tổ chức trao giải thưởng cho thí sinh Lưu Thị Trang với “Mô hình toàn diện nhằm xử lý vi nhựa tại lưu vực sông Mekong - từ khảo sát đến thử nghiệm công nghệ”. Hai giải Khuyến khích lần lượt thuộc về thí sinh Nguyễn Hà Ninh với chủ đề “Phát triển mô hình dự đoán mồi lửa để giảm thiểu cháy rừng trong bối cảnh biến đổi khí hậu”; Ninh Đức Bảo với đề tài “Xử lý chất nhuộm trong nước thải dệt bằng phụ phẩm nông nghiệp từ vỏ sầu riêng”.

Phát biểu bế mạc chương trình, Chủ nhiệm Nguyễn Trung Kiên tin tưởng, Aurora sẽ tiếp tục phát triển theo hướng xây dựng mạng lưới liên kết chặt chẽ giữa nhà khoa học, doanh nghiệp và cơ quan quản lý, qua đó tạo điều kiện để các kết quả nghiên cứu sớm được chuyển hóa thành giá trị ứng dụng cụ thể, đóng góp cho sự phát triển kinh tế - xã hội của đất nước.

Q.H