Nếu không có anh cả...

- Nhà bác có hai chị, anh cu là cháu đích tôn của ông bà. Cả nhà yên tâm, không ai kèn cựa gì đâu.

Mọi người cười vui vẻ, còn tôi, tôi nhìn anh cả và nghĩ, nếu không có anh cả thì hôm nay đời mình ra sao nhỉ? Cha mẹ sinh được hai anh em tôi. Học xong phổ thông, anh cả đi bộ đội. Hết nghĩa vụ anh về quê, theo nghề thợ mộc của gia đình. Anh bảo tôi: "Chú cố gắng học hành, phải vào được đại học, việc nhà để anh lo". Xưởng mộc của cha tôi và anh cả ngày càng có uy tín, hàng hóa bán được, kinh tế gia đình khấm khá hơn, nên cha và anh càng hối thúc tôi học hành. Năm đầu, tôi thi trượt đại học, cha và anh lên thành phố tìm "lò luyện thi", tìm nhà trọ, rồi đưa tôi lên học. Mọi chi phí đã có gia đình, tôi chỉ lo ôn tập cho tốt. Mỗi tháng anh cả lên thăm tôi hai lần, đưa gạo và tiền. Thỉnh thoảng, mẹ tôi gửi thực phẩm bà làm sẵn ở nhà.

Ra thành phố, đối với tôi cái gì cũng mới, cũng hấp dẫn. Tôi làm quen với mấy bạn cũng đi luyện thi như tôi. Chúng tôi thành một nhóm. Mấy bạn này con nhà khá giả, đi luyện thi mà mang theo xe máy, điện thoại "xịn", ăn uống nhậu nhẹt, ngồi "quán nét" suốt ngày. Qua lại với họ, tôi cũng đua theo. Tiền anh cả đưa chi tiêu trong hai tuần, tôi chỉ xài vài ngày là hết. Hết tiền, nếu không được mấy bạn rủ rê mời ăn thì tôi về nhà. Chờ cha và anh đi vắng, tôi tỉ tê xin mẹ. Mẹ thương, lại dúi cho ít tiền. Mấy tháng như thế, tôi chẳng học hành được gì. Một lần anh cả có việc lên thành phố, tạt vào tìm tôi, chờ đến đêm mới thấy tôi bước thấp bước cao về nhà trọ. Nhìn tôi say bí tỉ, anh bực quá, quát ầm ĩ. Ðêm ấy, anh ở lại với tôi. Anh nói rất nhiều, nhưng tôi say không biết gì. Vài hôm sau, cha và anh cùng lên, tìm chỗ khác cho tôi trọ. Ðến kỳ thi, tôi lại trượt. Anh cả lên đưa tôi về.

Anh cả bảo: "Cả nhà mong chú học hành nên người, vậy mà chú mải chơi không nghĩ đến tương lai. Giờ chú ở nhà làm việc, chịu khó thì không kém ai đâu". Anh đưa tôi vào quy củ, yêu cầu phải học nghề đến nơi đến chốn. Anh nói, nếu tôi làm tốt và vẫn có nguyện vọng, bố và anh sẽ tiếp tục tạo điều kiện để tôi thi đại học. Làm được một thời gian, tôi thấy yêu nghề. Suốt ngày tôi cắm cúi ngoài xưởng. Vợ chồng anh cả sinh cháu thứ hai thì ở riêng. Xưởng mộc cũng tách làm hai. Anh cả một xưởng. Cha với tôi một xưởng. Công việc tấn tới, tôi càng hăng say. Tôi gặp và yêu con gái bác chủ cửa hàng vẫn nhập đồ gỗ của gia đình tôi, rồi nên vợ nên chồng. Cha tôi yên tâm, giao xưởng mộc cho tôi quản lý, còn ông thì nghỉ dưỡng già. Hai xưởng của hai anh em phối hợp, hỗ trợ nhau, cùng kinh doanh. Tuy chưa giàu có nhưng hai anh em tôi cũng đã tích lũy được ít vốn liếng. Có hôm hai anh em ngồi với nhau, anh cả cười và bảo tôi: "Cứ như hồi đi ôn thi đại học thì chú hỏng rồi!". Tôi cười theo, và lại nghĩ: "Nếu không có anh cả thì đời mình ra sao nhỉ?". 

Trần Toàn