Huyền thoại về cây gạo cổ
Sân đình làng tôi có cây gạo cổ đứng bên cống hành mã, cùng soi bóng xuống hồ nước xanh, trông bề thế và lung linh màu huyền thoại. Không ai biết cây gạo đã có bao nhiêu năm, ngay cả ông nội tôi cũng bảo rằng: thời ông còn bé cây gạo đã như thế này! Dáng cây sừng sững, to đến mấy người ôm, những u bướu xù xì, lồi lõm, bí hiểm. Cành lá ngang tàng huơ lên trước bão táp và che mát cả một vùng. Dù ai đi buôn, đi bán trăm nghề, đi tha phương cầu thực đâu đâu, khi trở về quê, mới đến bến đò bên kia sông, nhìn thấy bóng cây gạo đã thấy ấm lòng. Tháng ba, hoa gạo nở bung ra, đỏ thắm, chói lọi, rực rỡ như những quầng lửa thắp sáng niềm tin ở chốn quê nghèo. Những đàn chim khách, sáo sậu, liếu điếu về cây làm tổ, hót ríu ran, thả những bông hoa năm cánh đỏ chói xuống sân đình.
Từ bao đời, cây gạo cổ đã thành nỗi nhớ cho người!
Chao ôi! Bất chấp nắng lửa mưa dầu, cây gạo đứng đó như một nhân chứng trước bao biến cố thăng trầm. Những mùa xuân thanh bình, làng mở hội dưới bóng cây, tiếng trống chèo thổn thức tình quê. Và tháng ba đói khan đói vã, người làng nhìn lên cây gạo mà theo một lưng cơm. Rồi giặc Pháp chiếm làng chúng treo cờ "tam tài" lên cây gạo cổ, bác mõ thọt chân đi dọc làng báo "quan" về hiếu dụ. Sân đình bầm tím đòn roi, hoa gạo rơi như tiếng nấc nghẹn ngào…
Bỗng một sớm mai, người làng bừng tỉnh khi nhìn thấy lá cờ đỏ sao vàng phấp phới bay trên cây gạo cổ. Màu cờ như tiếng reo vui của đất đai vườn tược, và bao kiếp người đang "rũ bùn đứng dậy". Bọn giặc điên cuồng cho vây ráp bốn bề, chúng bắt được một du kích đã treo lá cờ và chặt đầu anh treo lên cây gạo. Mấy ngày sau mắt anh còn mở trừng trừng. Cái cành gạo ấy đến nay vẫn còn, những u bướu càng lồi lên, ngang tàng, đầy nhựa sống. Với quê hương, cây lá cũng biết buồn vui như người.
… Hôm nay, giữa ngày xuân, sân đình mở hội. Cờ đỏ sao vàng rực rỡ tung bay trong nắng ấm. Tôi cùng bao người con xa quê lại trở về làng, đứng trang nghiêm nhìn lên cây gạo cổ. Đất nước mình, mọi màu xanh cũng như mọi niềm tin hy vọng đều được bắt rễ từ mảnh đất thấm đượm mồ hôi xương máu của bao người!./.
(Theo Đại đoàn kết)
