Tiến sĩ bất đệ
Vũ Duy Tuân (1840 – 1915) người huyện Kim Bảng, Hà Nam, đỗ phó bảng năm 1868. Đất nước bị Pháp xâm lược, ông là người trong phái chủ chiến, vì không hợp ý nhà vua, nên khi đi thi, ông dù có văn viết rất hay mà không đỗ tiến sĩ, phải đánh xuống phó bảng.
Anh em mừng ông có câu:
Minh đình sách vấn khiêm tam đối
Giáo đệ thâu nhân chỉ nhất hòa.
Nghĩa là:
Vào thi đình, mội câu hỏi đều đối đáp đủ cả,
Nhưng phải thua người khác chỉ vì một chữ hòa!
Có lần, ở Đài ngự, ông nói với vua Tự Đức, kể câu chuyện ngụ ngôn: Nhà cháy đến nơi, mà có mẹ con đôi chim én ở góc đầu nhà cứ mớm cho nhau, xem là yên ổn.
Tự Đức biết ông chỉ trích mình, liền mắng:
- Học hành như ông, đỗ cái tiến sĩ không nổi, mà cứ hay chỉ trích càn.
Nhà vua phê vào bản tâu của ông 4 chữ: “Tiến sĩ bất đệ”. Ông cáo quan về, lại cho khắc 4 chữ ấy, đề ngày cạnh chỗ ngồi hàng ngày của mình.
(Theo Giai thoại làng Nho)
Nguồn:quehuongonline.vn Copy link
