“Hà túc toán giã- bất diệc lạc hồ”

Tương truyền hễ Toán ở nhà nào là nhà ấy bị cháy, lại phải cái tật đọc sách cứ bô bô vang cả nhà làm cho người ta mất ngủ vì vậy không ai cho Toán ở được lâu. Sau, cùng quá Toán phải xin đi chăn vịt để ở luôn ở lều vịt ngoài đồng mà học cho mọi người khỏi kêu.

Một hôm, đang ngồi học trong lều vịt, bỗng từ đàng xa một toán lính áo đỏ nẹp xanh đi tới. Toán cố nhìn thì thấy họ đang võng một cô tiểu thư chừng 17, 18 tuổi nhan sắc tuyệt vời. Toán liền chạy xổ ra, bám riết đoàn khiêng võng để nhìn cô gái, lính hò hét mắng nhiếc mấy cũng không lui.

Cô tiểu thư vốn là con gái độc nhất và rất yêu quý của quan Đô úy trong triều. Về đến dinh cô mách chuyện với bố và chỉ Vương Hoán còn thập thò ở ngoài cổng. Viên Đô úy nghe con nói giận quá, sai lính lôi cổ anh chàng cuồng si kia vào. Ai cũng tưởng anh này ba chân bốn cẳng chạy thoát thân. Không ngờ anh lại hí hửng theo lính vào ra mắt quan. Quan mắng Toán về tội vô lễ với tiểu thư thì Vương Toán trả lời:
- Tôi chưa từng thấy ai bắt tội một người nhìn hoa. Huống hồ, một người con gái đẹp còn hơn cả bông hoa đẹp. Tôi thấy đẹp, tôi chỉ nhìn, cớ sao lại bắt tội tôi?

Quan nghe lý sự cứng cỏi liền hỏi tên họ, nghề nghiệp. Vương Toán đều nói thực cả.
Quan bảo:
- Có phải thực là học trò thì để ta ra thử một vế đối. Đối được ta sẽ tha cho.
Rồi viên quan đọc:
- Trai họ Vương, đầu đội nón trúc, tuổi hai mươi hà túc toán giả (Hà túc toán giả nghĩa là có đáng kể gì)

Câu này chắp chữ Vương, chữ trúc và chữ trấp là hai mươi thì thành chữ Toán. Hơn thế nữa, câu này lại dùng chữ trong sách Luận ngữ: “Hà túc toán giả” để chỉ trích thái độ sỗ sàng của Vương Toán. Một vế đối quả thực hóc búa.

Vương Toán nhân từ lúc đứng ngoài cổng đã dò hỏi và biết viên quan họ Bạch, con gái tên là cô Lạc 18 tuổi. Toán liền ung dung đối lại:

- Gái họ Bạch, lưng thắt dây tơ, xuân mười tám, bất diệc lạc hồ?

Câu này chắp chữ Bạch chữ ty là tơ và chữ thập bát là mười tám thì thành chữ lạc chỉ vào họ và tên cô gái. Rồi trong câu cũng lại có hai chữ Bạch và Lạc. Mà tài hơn cũng lại dùng chữ trong Luận ngữ: “Bất diệc lạc hồ” (Há chẳng vui sao), ý nói, giá anh ta lấy được cô con gái thì há chẳng vui sướng lắm sao.

Quan thấy Toán đối chọi tài tình như vậy, phục là hay chữ liền bằng lòng gả con gái cho anh ta. Quan cũng hỏi ý kiến con gái thì con gái cũng bằng lòng.

(Theo Giai nhân di mặc)