Đôi giày quân nhu

Hình ảnh minh họa

Một buổi sáng trời lạnh, cái lạnh của những ngày đầu đông. Hương đang loay hoay với một lô giày mới nhập về. Lạnh đầu mùa cho nên mấy hôm nay người đến mua cũng đông. Cô con gái nhỏ của Hương tên Thảo Anh cũng đang ngồi giúp cô dỡ hộp và tháo những chiếc túi bóng và để giày lên kệ. Hai mẹ con đang trò chuyện ríu rít thì có một cậu bé chừng 8, 9 tuổi đến, cậu mặc một chiếc áo khoác đồng phục học sinh màu xanh dương đã cũ, đôi giày cũng cũ, chiếc mũ len đội đầu nham nhở một vài lỗ nhỏ như bị chuột cắn. Cậu mở cánh cửa kính bước vào trong, cậu rụt rè. Có cảm giác hình như cậu bé chả mấy khi được vào những nơi sang trọng bao giờ, dù đây chỉ là một hàng giày bình thường. Cậu ngơ ngác nhìn khắp xung quanh một lượt, rồi cậu tiến về phía để những đôi giày dành cho người lớn. Hương đang tháo dở đôi giày, thấy vậy cô dừng lại và đi ra nói:

- Cháu muốn mua giày phải không? Giày dành cho cháu phía bên kia cơ!

Cậu bé nhìn Hương rồi e dè cúi chào nói:

- Không, cháu muốn mua giày cho người lớn cô ạ!

- Thế thì cháu cứ chọn đi nhé, thích đôi nào chỉ để cô chọn cỡ cho!

Cậu bé đi một lượt rồi dừng lại trước một đôi giày quân nhu, cậu cầm lấy đôi giày và ngắm nghía một lát. Thấy vậy Hương nói:

- Đó là giày quân nhu cháu ạ, cháu lấy cỡ bao nhiêu để cô tìm cỡ cho?

Cậu bé nhìn Hương hỏi:

- Cô cho cháu hỏi, đôi giày này bao nhiêu tiền ạ?

Hương nhìn cậu bé cười trìu mến nói:

- Đôi đó 320 nghìn cháu ạ!

Cậu bé bỏ một đống tiền lẻ được khoá chặt trong chiếc túi áo khoác xuống đất và đếm, đếm đi đếm lại một lát cũng chỉ được 263 nghìn. Cậu ngẩng lên nói với Hương:

- Cháu chỉ có 263 nghìn… cô có thể bán cho cháu một chiếc được không ạ?

Hương cười và giải thích cho cậu bé:

- Tuy hai chiếc mới có 320 nghìn, mà cháu mua một chiếc lên đến 263 nghìn vậy là đắt cháu biết không? Như vậy người đi cũng không thể đi được một chiếc, mà người bán cũng không thể bán chiếc còn lại cho ai được cả. Như vậy là cả hai bên đều lỗ, nên cô không thể bán một chiếc cho cháu được!

Cậu bé đang định lên tiếng thì cô con gái nhỏ của Hương đã đứng ngay đằng sau cậu và nói:

- Cậu mua một chiếc thì nhà tớ bán một chiếc còn lại cho ai?

Cậu bé ngượng ngùng trả lời:

- Tớ biết nhưng mà...

Chưa để cho cậu bé nói hết câu, Thảo Anh nói tiếp:

- Cậu biết sao cậu còn hỏi? Thôi, cậu về xin bố mẹ thêm tiền, bao giờ đủ tiền thì tới đây mẹ tớ bán cho!

Cậu bé buồn rầu bỏ số tiền vào trong cái túi áo khoác khoá chặt lại rồi bước ra khỏi cửa hàng. Hương đang định hỏi cậu bé một điều gì đó, nhưng cậu bé đã quay đầu đi, cô định gọi lại nhưng chẳng hiểu sao lúc đó cô lại thôi. Cậu bé vừa bước ra khỏi Hương ân cần cúi xuống nói với con gái:

- Sao con lại nói với bạn ấy như vậy?

Thảo Anh ngây thơ trả lời:

- Vì con biết bạn ấy là ai mà mẹ!

Hương ngạc nhiên hỏi lại:

- Con biết bạn ấy sao?

- Bạn ấy tên là Quân, học lớp 4 A2 cạnh lớp con, ở trường không ai chơi với bạn ý hết.

- Sao lại không ai chịu chơi với bạn ý?

- Con không biết. Con thấy bạn ấy cũng không chịu chơi với ai sất cả, với lại bạn ấy còn bị các bạn trêu là mặc áo rách ở nách tới trường nữa.

Hương ngồi xuống xoa lên mái tóc cô con gái nói:

- Dù bạn ấy là ai đi chăng nữa thì cũng đều cần được tôn trọng, hơn nữa bạn ấy còn là khách đến nhà mình, con không nên đuổi khách về như thế! Như thế là mất lịch sự con biết chưa?

Thảo Anh khẽ gật đầu nhìn Hương không nói gì.

Một ngày, rồi lại một ngày nữa trôi qua. Trời càng ngày càng rét. Quán hôm nay vắng hơn mọi khi vì trời đổ mưa từ sáng. Hương ngồi xoa xoa hai bàn tay vào nhau cho ấm. Phía bên ngoài cánh cửa kính, thành phố đang trùm trong một màu mây ảm đạm, gió thổi mạnh làm những hạt mưa bụi hắt cả vào tấm cửa kính, những chiếc đèn đã bắt đầu bật làm cho những hạt nước li ti trở nên long lanh đầy màu sắc. Đang nghĩ ngợi mông lung, bỗng Hương giật mình vì nhớ ra cô quên cả việc phải đi chợ. Nghĩ vậy, cô gọi Thảo Anh phía nhà trên xuống trông giúp cửa hàng một lát, rồi cầm ô đi. Hương vừa đi được một lát thì cậu bé Quân hôm nọ mua giày bước vào cửa hàng. Chiếc áo khoác cũ cũng đã bị ướt vì mưa, cả chiếc mũ len trên đầu vẫn còn đọng những hạt nước li ti, môi cậu hơi tím lại vì lạnh. Quân tiến về phía Thảo Anh. Cậu lấy số tiền được xếp ngay ngắn trong cái túi áo khoác nhỏ đưa ra trước mặt Thảo Anh nói:

- Tớ muốn mua đôi giày hôm nọ cỡ 42!

Thảo Anh cầm số tiền đếm lại, rồi quay ra tìm đôi giày cỡ 42 bỏ vào trong túi đưa cho Quân. Quân vui sướng cầm đôi giày chạy đi, vì quá để ý tới đôi giày trong tay, nên vừa ra tới cửa cậu bé đã va vào Hương lúc đi chợ về, khi cô vừa bước chân lên bực cửa. Cô mất thăng bằng và ngã xuống, chiếc túi văng ra, mấy quả táo lăn lông lốc trên vỉa hè. Quân vội vã bỏ đôi giày xuống tiến đến nâng cô dậy. Hương thấy cậu bé có vẻ sợ sệt và có lỗi, cô trấn an nói:

- Cô không sao, cô tự dậy được!

Cậu bé cúi đầu xin lỗi và cúi xuống nhặt những quả táo bỏ vào trong túi. Thảo Anh thấy mẹ ngã, từ trong nhà cũng vội chạy ra xem cô có làm sao không, rồi cô bé đanh đá nói với Quân:

- Vì đôi giày cậu có cần phải phấn khích vậy không? Cậu làm mẹ tớ ngã trầy hết tay rồi đây này!

Quân cúi đầu không nói gì, thấy vậy Hương vội nói:

- Chỉ là vô tình thôi, mẹ không sao mà con gái!

Quân đưa túi táo vừa nhặt được cho Hương, và cúi đầu xin lỗi cô một lần nữa. Hương xoa đầu cậu bé nói:

- Cô không sao mà! Cháu ngoan lắm! Sắp đến giờ ăn cơm tối rồi, cháu về đi kẻo bố mẹ mong!

Quân cầm đôi giày không quên cúi đầu chào Hương và ra về.

Sáng hôm sau khi vừa mở cửa hàng, Hương đã thấy Quân và một ông già chừng hơn 70 tuổi, thân hình gày gò nhưng trông rắn rỏi, một chân bị cụt chống nạng đứng trước cửa quán từ bao giờ. Hương cúi chào và hỏi:

 - Cụ là...

Ông cụ liền vội đáp:

- Dạ chào cô! Thưa cô tôi là ông của cháu đây.

Hương vội mời hai ông cháu vào trong, dìu ông qua cái bực cửa rồi kêu Thảo Anh đi rót nước ấm mời hai ông cháu uống. Ông cụ để đôi giày vẫn còn nguyên hộp chưa dám bóc lên mặt bàn, từ tốn thưa chuyện:

- Dạ thưa, tối qua cháu Quân có mang về đôi giày này nói là biếu tôi. Nhưng tôi chưa dám mở ra vì tôi không biết nguồn gốc của đôi giày này. Tôi cố gặng hỏi cháu là đôi giày này mua bao nhiêu tiền và cháu lấy tiền đâu ra để mua, thì cháu chỉ khóc chứ nhất quyết không nói. Bố mẹ cháu mất sớm, nó mồ côi từ nhỏ ở với tôi, nên tôi biết tính nó rất ngoan ngoãn hiếu thảo. Nhưng với một đứa trẻ, số tiền lớn như vậy thì tôi không thể không làm rõ cho được. Gia đình tuy nghèo khó, hàng ngày, tôi bán vé số vỉa hè nuôi cháu ăn học, nhưng cả một đời tôi sống trong sạch, chưa bao giờ nghĩ đến chuyện ăn cắp, ăn trộm của ai cái gì bao giờ cả. Giờ thì tôi già rồi, bao niềm tin tôi đặt cả vào nó, nhỡ nó nghĩ quẩn liều làm cái việc thất đức thì cô bảo tôi sống làm sao cho nổi!

Hương thấy ông cụ nói vậy liền nói:

- Dạ thưa cụ, cháu Quân đến đây mua giày đàng hoàng chứ không có chuyện ăn cắp, ăn trộm như cụ nghĩ đâu ạ. Hơn nữa cháu còn rất lễ phép cụ ạ. Còn số tiền cháu lấy từ đâu ra để mua thì quả thực cháu cũng không biết.

Nhìn ông cụ thở dài, Hương lại quay về phía Quân phân tích cho cậu bé hiểu. Hương nói:

- Cháu lấy đâu ra số tiền mua giày cháu phải nói cho ông cháu biết để ông còn yên tâm. Nếu cháu không nói, chắc chắn đôi giày đó ông cháu sẽ không đi đâu!

Quân bối rối nói:

- Cháu... Cháu... Cháu không ăn trộm!

- Cô biết cháu không ăn trộm, và qua cách cư xử lễ phép của cháu cô tin rằng cháu là một đứa trẻ ngoan, và dù số tiền đó cháu có được như thế nào đi chăng nữa thì cô vẫn tin đồng tiền đó trong sạch và ông cháu sẽ tha thứ cho cháu!

Lúc này Quân mới oà lên khóc nức nở nói:

- Cháu thấy trời lạnh mà ông cháu bán vé số không có giày để đi, nên cháu đã không đóng số tiền ông cháu cho để may đồng phục mùa rét ở trường để đi mua giày. Cháu nói ra sợ ông cháu lo lắng cho cháu, không có áo đồng phục mặc mùa rét ông sẽ không đồng ý. Hu hu...

Quân nói xong, ông cụ rơm rớm nước mắt ôm cháu vào lòng, xúc động không nói nên lời. Thảo Anh cũng rơm rớm nước mắt nhìn hai ông cháu rồi nép vào bên mẹ. Giờ thì em đã hiểu vì sao mà Quân đến hỏi mua một chiếc giày, đã hiểu vì sao mà Quân mặc chiếc áo đồng phục rách ở nách đến trường, và đã hiểu vì sao mà Quân đã rất vui sướng khi mua được đôi giày đó. Thực ra sau mỗi con người đều ẩn chứa một cậu chuyện, một nỗi khổ riêng nào đó mà có thể chúng ta chưa thể biết được...

Sau giây phút nghẹn ngào, ông cụ chống nạng đứng dậy xin phép mẹ con Hương ra về. Hương tỏ ý muốn biếu ông cụ một chút tiền để lo cho Quân ăn học nhưng ông cụ không nhận. Ông nói:

- Cảm ơn cô! Tấm lòng của cô, ông cháu tôi xin nhận, còn tiền thì xin cô giữ lại. Tiền lương thương binh cộng với số tiền tôi bán vé số hàng ngày dù có đôi khi khó khăn nhưng ông cháu tôi vẫn đủ sống.

Ngay lúc đó Thảo Anh lên tiếng:

- Mẹ ơi, nhà mình vẫn còn hai bộ quần áo đồng phục của anh Tuấn không mặc đến...

Hương vội nhớ ra liền vào tủ lấy ra bộ đồng phục rồi nói với ông cụ:

- Bộ quần áo này là của thằng lớn nhà cháu, nó theo nhà cháu sang nước ngoài học, giờ lớn rồi cũng chẳng thể nào mặc vừa, mà để không thì cũng phí, thôi thì xin phép cụ gửi lại cho cháu Quân mặc hộ vậy, mong cụ đồng ý!

Ông cụ rưng rưng một niềm xúc động khó nói được nên lời nhìn Hương. Hương đưa chiếc áo vào tay Quân, nhìn cậu bé ngây thơ nhoẻn cười. Cô chợt thấy lòng mình ấm áp lạ thường. Và cả Thảo Anh, trước khi Quân quay đi, cô bé định nói gì với Quân mà chẳng thể nào nói ra được thành tiếng. Cô bé chỉ lặng lẽ đứng nhìn cho đến khi bóng hai ông cháu nhà Quân mất hút vào dòng người đi trên phố.

Lê Đình Tiến