Ca dao, tục ngữ, thành ngữ về phụ nữ thời phong kiến
Trong xã hội phong kiến xưa cũ, thân phận người phụ nữ luôn bị kìm kẹp và chịu nhiều thiệt thòi, thậm chí không có cơ hội để tự quyết định cuộc đời của chính mình. Bởi thế phần lớn ca dao tục ngữ thành ngữ về phụ nữ thời phong kiến đều chất chứa nỗi niềm thương cảm xen lẫn chút xót xa.
1. Thân em như tấm lụa đào,
Phất phơ trước chợ biết vào tay ai?
2. Thân em mười sáu tuổi đầu,
Cha mẹ ép gả làm dâu nhà người.
Nói ra sợ chị em cười,
Năm ba chuyện thảm, chín mười chuyện cay.
3. Có con phải khổ vì con,
Có chồng phải gánh giang sơn nhà chồng.
4. Ghe bầu trở lại về đông,
Làm thân con gái theo chồng nuôi con.
5. Bắc thang lên hỏi trăng già,
Phải chăng phận gái mưa sa giữa trời.
May ra gặp được giếng khơi
Vừa trong vừa mát lại nơi thanh nhàn.
Chẳng may số phận gian nan,
Lầm than phải chịu phàn nàn cùng ai?
6. Thân em như lá từ bi,
Ngày thì dãi nắng, đêm thì dầm sương.
7. Chiều chiều ra đứng bờ sông
Muốn về với mẹ mà không có đò.
8. Anh đi em ở lại nhà
Hai vai gánh vác mẹ già, con thơ
Lầm than bao quản muối dưa
Anh đi anh liệu chen đua với đời.
9. Sao ba đã đứng ngang đầu
Em còn ở mãi làm giàu cho cha
Giàu thì chia bảy chia ba
Phận em là gái được là bao nhiêu.
10. Lấy chồng thì phải theo chồng,
Chồng đi hang rắn hang rồng cũng theo.
11. Thầy với mẹ thương anh,
Em phải thương theo
Giả như chiếc tàu buồm đang chạy
Thả neo cũng phải ngừng.
12. Lấy chồng chẳng biết mặt chồng
Đêm nằm mơ tưởng, nghĩ ông láng giềng.
13. Phận em con gái xuân xanh
Ngày thời buôn bán, đêm canh trong nhà.
14. Có chồng chẳng được đi đâu
Có con chẳng được đứng lâu một giờ.
15. Làm thì chẳng kém đàn ông
Thế mà kém gạo, kém công, kém tiền.
16. Thân gái bến nước mười hai
Gặp nơi trong đục may ai nấy nhờ.
17. Em là con gái Phụng Thiên,
Bán rau mua bút, mua nghiên cho chồng.
Một quan là sáu trăm đồng,
Chắt chiu tháng tháng cho chồng đi thi.
18. Xưa kia em cũng lượt là
Bây giờ áo rách hóa ra thân tàn.
19. Thân em như hạt mưa rào,
Hạt rơi xuống giếng, hạt vào vườn hoa.
Thân em như hạt mưa sa,
Hạt vào đài các hạt ra ruộng cày.
20. Chửa chồng nón thúng quai thao
Chồng rồi nón rách quai nào thì quai
Chửa chồng yếm thắm đeo hoa
Chồng rồi hai vú bỏ ra tày giành./.
(sưu tầm)