Bao giờ về lại ngõ quê
 Ảnh minh hoạ |
Mỗi miền quê, vùng quê ngõ quê cũng khác. Ngõ quê, ngõ nhà cho ta biết được quá khứ đã qua, hiện tại đang sống và tương lai tới gần. Ngõ quê giống như cái bìa sách cẩm nang đời sống, mà mở ra ta sẽ bắt gặp muôn sắc thái, sắc màu của sinh hoạt đời thường, của gia phong ứng xử, của nếp nhà, nết người. Ngõ quê đóng và mở, kín và hở. Có cái thâm trầm bí ẩn tường cao cửa rộng, có cái đơn sơ nhưng không tạm bợ bao giờ. Bởi vì qua khuôn cửa đó định hình một sự định vị vững chãi và mực thước.
Tôi nhớ ngõ quê có khi chỉ là một vòm cong của tán cây được tỉa xén cẩn thận. Đường từ cổng vào nhà là những hàng rào dâm bụt đều tăm tắp lá mướt xanh, hoa nở thắm với những hàng cau cao vút như một chuẩn mực sống thanh cao, thanh thoát. Từ ngõ vào sân là cả một thế giới cây với bao nhiêu là thế. Cây cảnh dáng trực, dáng mềm, có dáng cao sang, lại có dáng khiêm nhường ẩn khuất. Cau trước, chuối sau và rất nhiều vườn quê trồng bưởi. Thi sĩ Xuân Diệu đã từng ngẩn ngơ: “Hoa bưởi thơm rồi đêm đã khuya”.
Trong mỗi con người đều có những ký ức sâu thẳm về quê. Vùng nhớ ngõ quê vừa có gì thăm thẳm neo buộc, rộng mở, ôm ấp, vừa nhẹ nhàng đón đưa, dịu dàng khép kín. Nhớ ngõ quê là nhớ bóng gầy của mẹ lưng còng quét lá. Mẹ quét sân, quét vườn, quét cả ra ngoài ngõ cho đẹp làng sạch xóm. Ngõ quê nối nhau giăng mắc vào nhau, ơi ới tiếng mời uống nước chè xanh, ăn củ khoai đầu mùa hôi hổi nóng. Mọi tin tức buồn vui cũng bắt đầu từ ngõ quê ngõ nhỏ mà lan sang, tràn sang vui buồn với cả xóm, cả làng. Cái giàn bầu, giàn bí, cánh tay bí, tay bầu đã nâng đỡ tựa vào nhau để "thõng" quả lớn xuống, lớn dần không chỉ bằng hình dáng mà bằng sự trĩu nặng yêu thương mong được đến gần hơn tay người hái...
Đời người theo thời gian già đi, ngõ quê cũng mòn dần theo năm tháng. Cái tiếng kẹt cửa đôi lúc làm ta giật mình. Bước qua ngõ quê là bước vào một thế giới bình an ăm ắp kỉ niệm. Chạm vào ngõ quê là chạm vào ký ức. Qua bao biến đổi thăng trầm, ngõ quê vẫn còn, mở rộng ra cánh cổng làng vẫn còn. Và vẫn còn hương ước của tình người, hương ước của những nếp gia phong: “May còn cánh cửa ngõ quê – Đi đâu rồi cũng nhớ về... mẹ ơi!”. Và thầm mong bao giờ về lại ngõ quê.
Nguyễn Ngọc Phú (baoquangbinh)
