Sự tích con cóc
Ngày xưa ở nhà nọ có hai chị em mỗi người một tính một nết. Người chị xinh đẹp nhưng tính tình tham lam và lời nhác. Người em bị què tay nhưng rất siêng năng.
Người chị xinh đẹp cả ngày chỉ luẩn quẩn với gương và lược chải chuốt. Vì chơi bời vô độ nên chẳng bao lâu thân thể người chị gầy khô như que củi, mặt mũi xấu xí.
Môt năm nọ, trời làm lũ lụt lớn, nước ngập hết làng, cây cỏ, lúa, ngô hết đất cắm chân. Người em bèn ngồi ôm lấy chóp núi đá, kêu trời, gọi đất. Mệt quá, người em ngủ thiếp đi ba ngày bảy đêm liền, thấy em ngủ lặng, người chị ngỡ là em đã chết, bèn cỡi bè chuối chèo đi, bỏ mặc em trên chóp núi. Người em mở mắt choàng dậy thì nước vẫn chưa rút, tưởng người chị bị lũ cuốn trôi, người em rất buồn. Đợi khi mặt trời đến người em liền kêu to :
- Ơi ông trời!
Ông trời dừng lại hỏi :
- Cháu muốn gì ?
Người em nói :
- Ông cứu lấy chị cháu, chị cháu bị nước lũ nhận chìm mất rồi. Chị ấy rất xinh đẹp. Ông cứu được thì ông sẽ được lấy chị ấy làm vợ.
Ông mặt trời cười bảo :
- Chị cháu đến nhà Tiên ông rồi. Cháu hãy gieo hạt này ở chóp đá của cháu thì cháu muốn cái gì cũng được cái ấỵ
Nói xong, Ông Mặt Trời lại lặn đị Cũng lúc ấy người chị chèo bè chuối đến gõ cửa nhà Tiên ông, bè chuối giạt lên sân nhà thì người chị hò hét :
- Cho tôi gặp chàng Tiên đẹp nhất.
Tiên ông nhìn ra thấy có người con gái lạ, lại đòi gặp Tiên, liền mời vào nhà. Người chị nói luôn :
- Tôi không lấy ông đâu, ông già mà xấu quá, cho tôi lấy được chàng Tiên đẹp nhất.
Tiên ông gật đầu bảo :
Được!
Nói rồi, Tiên ông khoát tay một cái, lập tức từ trong nhà có một chàng trai đi ra, nắm tay người chị. Chàng trai là dòng họ của Cóc Tía nên Tiên ông đặt tên chàng là chàng Cóc Tía. Từ đấy, vợ chồng người chị sống cuộc sống sung sướng trong cảnh Tiên.
Người em gieo cái hạt của ông Mặt Trời cho vào kẽ đá, nàng lấy bàn tay trái của mình vơ rêu lá, giật cả vạt áo mình phủ cho hạt được nguyên lành. Chẳng bao lâu từ kẽ đá vơn ra một dây bầu, quả to như cái sọt. Nàng lăn bầu sếp ra chia núi. Núi bầu cứ nối nhau, nối nhau mọc xa, vùng nước lũ cứ thu hẹp dần nhường chỗ cho bầu ở. Một ngày kia, người trên Tiên thấy có nhiều núi nhỏ lân chật cả gầm trời. Vợ chồng Cóc Tía nhìn xuống thì thấy người con gái cầm dao bằng tay trái cứ quất dần quật bổ bầu ra chia cho mọi người. Người chị nhận ra kẻ ngồi với núi bầu là đứa em của mình, lòng ghen ghét lại nổi lên. Mụ liền kéo tay chồng bảo :
- Cái con què ấy còn sống, nó có nhiều bầu kia kià.
Chàng Cóc Tía chưa kịp hỏi thêm đầu đuôi ra sao thì mụ đã nắm tay chồng bảo nhảy xuống các chỏm núi bầu. Nhảy khỏi nhà trời, vợ chồng hắn hiện nguyên hình một đôi Cóc Tiá. Đôi vợ chồng Cóc Tía ngồi chồm chổm trên một quả bầu Người em hỏi :
- Cóc muốn gì ?
Cóc nói :
- Ta muốn nhận mày là em gáị
Người em lắc đầu :
- Chị ta lên trời lâu rồi
Cóc bảo :
- Tao là chị đây, còn đây là anh rể của màỵ
Người em ngồi nghe Cóc Tía vợ kể lại chuyện cũ gặp lũ to, chèo bè chuối lên trời ra sao ... Nghe mãi rồi tin lời Cóc là phải, người em liền nhận anh chị và cho ở chung trên ngọn núi cùng chăm nom dây bầu với mình. Khi ấy, ông Mặt Trời đi qua, dừng lại nói với người em :
- Anh chị đã về với cháu đấỵ
Người em nói :
- Vâng.
Ông Mặt Trời bảo :
- Bây giờ ta cho cháu một người chồng, cháu hãy bổ quả bầu xấu nhất ra thì gặp chồng. Người em liền bổ quả bầu vặn vẹo xấu xí, vỏ bầu tách ra thì có một chàng trai khôi ngôi, tuấn tú hiện ra nhận là chồng của người em, hai vợ chồng người em lại lấy quả xếp bậc xuống thấp dần. Họ xếp quả bầu đến đâu thì mực nước lui xuống đến đó. Đồng ruộng làng mạc lại hiện về như xưa. Bà con làng xóm trở về làm ăn sinh sống yên ấm.
Cũng từ đấy vợ chồng Cóc Tía được người em đưa xuống cùng ăn ở, làm lụng với dân bản.
Người chị cảm phục lòng tốt của người em nên không còn ghen ghét, xấu tính với em gái như xưa nữa.
