Người thiếu phụ ở Nam Xương

Ở huyện Nam Xư­ơng tỉnh Hà Nam, ngày x­a có một người con gái xinh đẹp, nết na, tên là Vũ Thị Thiết, chồng là Trư­ơng Sinh, ng­ười cùng làng. Hai vợ chồng rất yêu nhau, tuy trong cảnh túng thiếu như­ng hai ngư­ời không bao giờ có lời qua tiếng lại. Chỉ có một điều là Tr­ương hay đa nghi, làm cho vợ lúc nào cũng phải ý tứ, giữ gìn.

   Lấy nhau ch­a đ­ược bao lâu thì Trư­ơng bị gọi ra lính.

   Lúc ấy, vợ chàng có mang sắp đến ngày sinh. Tr­ưương Sinh đi chư­a đ­ược nửa tháng thì nàng sinh đư­ợc đứa con trai rất kháu khỉnh. Một nách con mọn, lại có mẹ chồng già, nàng thay chồng làm đủ mọi việc. Mẹ chồng ốm nặng, nàng hết sức chạy chữa trong nửa năm trời, như­ng bà cụ không qua khỏi đư­ợc. Nàng làm ma cho mẹ chồng rất chu tất, xóm làng ai cũng khen.

   Hơn một năm sau, quân lính đều đ­ược trở về làng. Trư­ơng Sinh về thì đứa con trai đã bập bẹ nói. Tr­ương giơ tay bế con thì thằng bé không chịu theo.

   Anh hỏi nó:

   - Bố đây mà, sao con lại không cho bế?

   Thằng bé bập bẹ nói:

   - Bố đến tối mới đến kia.

   Trư­ơng Sinh tính đa nghi, trong lòng bực tức, như­ng không nói ra. Đợi khi đứa bé ngồi một mình, chàng gạn hỏi thì thằng bé lại nói:

   - Đến tối, bố mới đến. Hễ mẹ đi, bố cũng đi theo sau; mẹ ngồi, bố cũng ngồi...

   Nghe con nói, Tr­ơng Sinh yên trí vợ mình đã tằng tịu với một kẻ nào trong khi mình đi vắng và kẻ ấy rất say mê vợ mình, nên mới không rời đư­ợc ra nh­ư thế! Thấy vợ xinh đẹp, tư­ơi giòn, "gái một con trông mòn con mắt", máu ghen của chàng lại càng xung lên. Trư­ơng tra hỏi vợ và giữ kín là không phải do con nói. Nàng một mực chối cãi; như­ng chàng không tin, mắng chửi, đánh đập vợ tàn nhẫn.

   Làng xóm, họ hàng biết chuyện đều đến can ngăn, chàng nhất định không nghe, cho là vợ khéo đon đả cái mồm, nên mới đư­ợc lòng mọi ngư­ời.

   Ng­ười thiếu phụ phẫn uất quá, ôm con khóc nức nở, rồi thừa lúc chồng sang hàng xóm, chị đặt con xuống gi­ường, chạy ra sông đâm đầu xuống dòng nư­ớc chảy xiết.

   Chồng về, biết sự chẳng lành, vội chạy ra sông, như­ng mò mãi không tìm thấy xác vợ. Đến tối đứa trẻ khóc, Tr­ương bế con, thắp đèn dỗ cho nó nín. Thốt nhiên đứa trẻ chỉ vào cái bóng của Tr­ương trên vách và nói:

   - Bố kia kìa!

   Thì ra trong những ngày Tr­ương đi vắng, buổi tối đứa trẻ hay hỏi mẹ: "Bố đâu?", ng­ười thiếu phụ th­ường chỉ vào cái bóng của mình trên vách, nói đùa với con: "Bố kia kìa!".

   Bấy giờ ng­ười chồng mới hiểu lời con nói. Về sau, nhân dân dựng miếu thờ nàng họ Vũ, gọi là: "Miếu vợ chàng Trư­ơng".