Con rùa vàng

Nhà Đại đồ đạc chẳng thiếu vật gì, một hôm lấy 5 làng vàng đưa cho thợ kim hoàn làm một con rùa để trưng bày. Gặp lúc Quân lại chơi, Đại đem rùa vàng mới đúc ra khoe với bạn. Xem rồi để trong cái đĩa, 2 người ngồi uống rượu nói chuyện, uống mãi say nằm ngủ quên đi. Con trai của Đại đi học xa về thăm nhà, thấy con rùa lấy đem đi chơi. Đến khi 2 người tỉnh dậy quên lửng con rùa vàng. Quân từ giã bạn ra về, một lúc Đại nhớ đến con rùa vàng, hỏi vợ, vợ nói không cất, mới chẳng biết tính sao, không lẽ nghi cho bạn là người có bụng tốt đã lấy đi.

Một hôm Đại đến nhà Quân chơi, hỏi xa xôi rằng: "Hôm trước anh có cầm con rùa vàng về cho chị coi không?”. Quân nghĩ bụng bạn nghi mình, nên nhận là có lấy về. Đại mới bảo: "Anh cứ giữ con rùa vàng lại mà chơi".

Bạn về rồi, vợ chồng Quân không biết tính sao để trả lại cho được, bảo nhau: "Người ta thấy mình nghèo nên nghĩ cũng phải, không lẽ mình bảo không". Rồi đành bán nhà cửa, đưa nhau đến nhà ông bá hộ Phú, vào lạy xin ông cho ở hầu hạ, để lấy 5 lạng vàng làm rùa trả cho bạn. Ông bá hộ nghe đầu đuôi câu truyện liền lấy vàng kêu thợ kim hoàn tới nhà làm một con rùa vàng, rồi trao cho vợ chồng đem về trả bạn. Nhưng bá hộ không nhận Quân cố thân làm tôi tớ, mà bảo chỉ giúp cho 2 người thôi. Vợ chồng Quân nhận rùa vàng rồi, cứ đến ở nhà ông bá hộ Phú để hầu hạ.

Được ít lâu, con trai của Đại trở về thăm nhà, mang theo con rùa vàng bảo cha mẹ: "Hôm nọ, may là con, chớ gặp phải người ngoài thì mất con rùa vàng rồi còn đâu nữa". Vợ chồng Đại ngạc nhiên, không rõ rùa vàng nào con mình lấy đi chơi, rùa vàng nào bạn đem trả, mới nghĩ ra là người bạn nghèo đã sợ mình nghi, nên mới làm con rùa vàng khác để thế.

Đại vội vàng đến nhà Quân, không thấy vợ chồng bạn đâu, hỏi thăm mới hay là đã đi cố thân cho nhà bá hộ Phú để lấy vàng đúc rùa bồi thường cho của mình không lấy. Tìm đến nhà ông bá hộ, Đại vào trả con rùa vàng cho bá hộ Phú để xin lãnh vợ chồng Quân về. Hai bên gặp nhau cùng khóc ròng. Ông bá hộ không chịu lấy rùa vàng, bảo Đại:

- "Anh có mượn của tôi đâu mà anh trả?"

Còn vợ chồng Quân nói:" Tôi có bị bắt buộc gì đâu mà xin lãnh về".
Bá hộ không lấy vàng trả, vợ chồng Quân cho là mình mắc nợ không chịu đi. Cả 3 người tính không xong, mới đem đến cửa quan để xin xét xử.

Không nghe nói quan phân xử ra sao đối với ba người ngay thật và tốt bụng hiếm có này.

(Sưu tầm)