Chức năng, nhiệm vụ của Ủy ban Nhà nước về người Việt Nam ở nước ngoài trong tình hình mới

Quyết định 102/2008/QĐ-TTg gồm có 05 Điều, với một số nội dung chính sau đây:

 - Khẳng định Ủy ban Nhà nước về NVNONN là cơ quan cấp tổng cục trực thuộc Bộ Ngoại giao, có chức năng giúp Bộ trưởng Bộ Ngoại giao thực hiện quản lý nhà nước về công tác đối với NVNONN.

 - Quyết định quy định 17 nhiệm vụ và quyền hạn của Ủy ban, có thể tập hợp thành 05 nhóm nhiệm vụ, quyền hạn cơ bản, đó là: i) Tham mưu, nghiên cứu và phối hợp nghiên cứu, đề xuất với Đảng và Nhà nước các chủ trương, chính sách và giải pháp có liên quan đến NVNONN; ii) Chủ trì, phối hợp với các bộ, ngành, cơ quan, tổ chức và các địa phương triển khai thực hiện các chủ trương, chính sách và pháp luật của Nhà nước có liên quan đến NVNONN, vận động NVNONN hướng về Tổ quốc, bảo hộ quyền và lợi ích hợp pháp của NVNONN trên cơ sở pháp luật Việt Nam, luật pháp nước sở tại và luật pháp quốc tế; iii) Chỉ đạo, hướng dẫn các cơ quan đại diện Việt Nam ở nước ngoài thực hiện các chủ trương, chính sách và pháp luật của Nhà nước có liên quan đến NVNONN, thực hiện hợp tác quốc tế liên quan đến công tác về NVNONN; iv) Hướng dẫn, giúp đỡ, hỗ trợ NVNONN trong các mối quan hệ với đất nước, trong tổ chức các hội đoàn, giữ gìn tiếng Việt, bản sắc văn hoá dân tộc Việt Nam, ổn định cuộc sống ở nước sở tại; v) Thực hiện vai trò quản lý nhà nước, thanh tra, kiểm tra, giám sát việc thực hiện các quy định của pháp luật về công tác đối với NVNONN.

 - Về cơ cấu tổ chức, Ủy ban gồm có 08 đơn vị trực thuộc, đó là: Vụ Nghiên cứu tổng hợp; Vụ Thông tin-Văn hoá; Vụ Quan hệ Kinh tế, Khoa học và Công nghệ; Văn phòng Ủy ban; Thanh tra; Tạp chí Quê Hương; Nhà khách Quê Hương và Quỹ Hỗ trợ, vận động cộng đồng NVNONN. Trong các đơn vị nêu trên, có 03 đơn vị: Tạp chí Quê Hương, Nhà khách Quê Hương và Quỹ Hỗ trợ, vận động cộng đồng NVNONN là các đơn vị sự nghiệp trực thuộc Ủy ban; các đơn vị còn lại là các đơn vị hành chính, giúp Chủ nhiệm Ủy ban thực hiện chức năng quản lý nhà nước.

 - Về lãnh đạo của Ủy ban, Quyết định cũng chỉ rõ Ủy ban có Chủ nhiệm Ủy ban và không quá 03 Phó Chủ nhiệm; Bộ trưởng Bộ Ngoại giao cử một Thứ trưởng Bộ Ngoại giao làm Chủ nhiệm Ủy ban Nhà nước về NVNONN.

Đối chiếu với Quyết định 243/2006/QĐ-TTg ngày 27/10/2006, Quyết định số 102/2008/QĐ-TTg ngày 18/7/2008 của Thủ tướng Chính phủ có một số điểm mới sau đây:

Thứ nhất, về tên gọi:

Đổi tên gọi Ủy ban về người Việt Nam ở nước ngoài trước đó (theo Quyết định 243) thành tên gọi mới là “Uỷ ban Nhà nước về người Việt Nam ở nước ngoài”, nhằm khẳng định vị thế, vai trò quản lý nhà nước về công tác đối với NVNONN và chức năng tham mưu cho Đảng, Nhà nước về công tác quan trọng này của Ủy ban trong tình hình mới.

Thứ hai, về nhiệm vụ và quyền hạn:

Ngoài nhiệm vụ chỉ đạo, hướng dẫn các cơ quan đại diện Việt Nam ở nước ngoài thực hiện các chủ trương, chính sách và pháp luật của Nhà nước đối với NVNONN, Quyết định 102 còn nhấn mạnh tới vai trò của Ủy ban Nhà nước về NVNONN trong việc hỗ trợ, định hướng cho cộng đồng NVNONN tổ chức, thành lập các hội đoàn người Việt phù hợp với luật pháp của nước sở tại và thẩm định, ra quyết định chuẩn y danh sách ban chấp hành của các tổ chức hội đoàn do các cơ quan đại diện Việt Nam ở nước ngoài và các hội đoàn giới thiệu.

Ủy ban Nhà nước về NVNONN có trách nhiệm phối hợp với các cơ quan chức năng xây dựng chủ trương, chính sách về vấn đề di trú của công dân Việt Nam ra nước ngoài và phối hợp với các cơ quan chức năng liên quan thực hiện quản lý nhà nước đối với hoạt động di trú của công dân Việt Nam ra nước ngoài.

Ngoài ra, Ủy ban Nhà nước về NVNONN còn thực hiện quản lý nhà nước về tổ chức và hoạt động của Quỹ Hỗ trợ, vận động cộng đồng và tiến hành thanh tra, kiểm tra việc thực hiện các quy định của pháp luật về công tác đối với NVNONN...

Thứ ba, về cơ cấu tổ chức:

Đổi tên Vụ Công tác cộng đồng thành “Vụ Nghiên cứu tổng hợp”;

Đưa Quỹ Hỗ trợ, vận động cộng đồng vào cơ cấu tổ chức của Ủy ban với tư cách là đơn vị sự nghiệp trực thuộc và bổ sung thêm một đơn vị mới là Thanh tra.

Quyết định 102/2008/QĐ-TTg được ban hành thể hiện sự quan tâm sâu sắc của Đảng và Nhà nước ta đối với công tác về NVNONN nói chung, đối với cơ quan chuyên trách, thực hiện chức năng quản lý, tham mưu cho Đảng và Nhà nước trên tất cả các lĩnh vực công tác có liên quan đến cộng đồng NVNONN nói riêng. Quyết định 102 đã tạo điều kiện thuận lợi cho Ủy ban Nhà nước về NVNONN phát huy hơn nữa vai trò, chức năng của mình trong công tác quan trọng này, góp phần tạo sự chuyển biến mạnh mẽ hơn nữa trong công tác đối với NVNONN trong tình hình mới, vì mục tiêu “dân giàu, nước mạnh, xã hội công bằng, dân chủ và văn minh”.

Cao Xuân Thấn
Chánh Văn phòng Ủy ban Nhà nước về NVNONN