Nhớ điệu hò Nhân Trạch
 |
Mùa Đông xa xứ...
Tiết Đông hiển hiện trên hàng cây trơ trụi, khô mốc... Những cọng lá sót lại đầu cành đang run rẩy giữa nền trời hoang vắng...
Giờ đây "đã nghe rét mướt luồn trong gió...". Ở xứ này, với cái nắng trái mùa rất ngọt đang len lỏi khắp nơi, cái rét không quá buốt giá nhưng sao trong em tê tái đến cồn cào...
Ánh măt xa xăm, cõi lòng chộn rộn, văng vẳng lời của Mệ vọng vang: "Con nhớ về với Ôông, về với Mệ, nghe con!!!" Tự nhiên nghe lành lạnh gò má, chát mặn bờ môi...
Nhỏ bạn ngồi bên huých khẽ: "Lại nhớ nhà, nhớ Tết quê à?"
Hai đứa rơi vào im lặng...
Chợt giọng bạn chùng xuống: "Tết trong ký ức à? Rứa mà chừ nỏ biết nói chi tề… Tuổi thơ vất vả, thiếu thốn của cả một thế hệ, chỉ mong đến Tết để có quần áo mới, có tiền mừng tuổi...; đến chừ, miềng vẫn còn nhớ cái cảm giác háo hức đón chờ...".
Dừng trong giây lát, bạn lại sôi nổi: "Ngày nứ, không khí Tết nhà miềng cũng rôm rả lắm chứ, vì mạ miềng rất siêng, tự tay làm đủ mọi thứ, các loại mứt này, dưa món này, bánh chưng này... Từ sau 20 tháng Chạp đã rục rịch chuẩn bị rồi. Miềng cũng lăng xăng giúp mạ mấy việc lặt vặt, hồi hộp đón những mẻ mứt gừng vàng óng ả, rồi giúp mạ phơi mứt và được hưởng xái số mứt vụn, đem chia cho bọn trẻ trong xóm, chưa Tết nên ăn thấy ngon lắm...".
Khuôn mặt bạn rạng rỡ hẳn lên: "Không khí Tết nhà miềng đến sớm lắm. Vì ba miềng rất yêu cây cảnh và hoa. Mỗi ngày đi làm về là ba lại chở một cây gì đó, vừa vào đến sân đã ríu rít gọi vợ con ra khoe và cùng trồng cây, vui lắm... Nhà miềng cũng gói bánh chưng nên nhớ mãi cảm giác đêm Đông ngồi canh lửa cho nồi bánh, cả nhà quây quần ấm cúng... Sáng Mùng Một Tết, bọn miềng chọn mặc bộ đồ đẹp nhất, đi ra đi vô chờ qua giờ người ta xông đất để đến nhà bạn. Nhà miềng cách xa trung tâm (Đồng Hới) Quảng Bình khoảng 4 km, cả lũ trẻ tụ tập thành nhóm rồi dắt nhau đi bộ xuống phố chơi. Ở đó, người ta có tổ chức các trò chơi truyền thống, các trò chơi dân dã... vui vui là...".
Hồi ức tươi đẹp của bạn theo dòng cảm xúc tự nhiên tuôn trào miên man tưởng chừng không dứt...
Khoé mắt cay cay nồng nàn, hai đứa nhìn nhau, ngấn lệ dâng tràn, lạnh buốt...
Em nhớ da diết cảm giác được đi chợ làng Nhân Trạch với Mệ. Năm giờ sáng, Mệ khẽ khàng vấn khăn, kẹp mê, nhẹ nhàng bước chân lách qua khe cửa; em rón rén ra đến sân, Mệ quay lại mắng yêu: "Cha mi, răng không ngủ thêm, sớm ri đi mần chi...". Em len lén cười, lặng lẽ đi theo. Mệ vừa đi vừa ngân nga:
"Mắm lẹp mà kẹp rau mưng
Ông ăn to miếng, mệ trừng mắt lên..."
Chợ quê ngay giữa làng nhưng đầy đủ mọi thứ, từ những con khuyếc dân dã với mỹ danh "ruốc tháng Sáu là máu rồng", đến những đặc sản "Nam sâm Bố Trạch/ Cua gạch Thanh Khê/ Sò nghêu Quán Hàu/ Rượu dâu Thuận Lý....". Người quê mộc mạc chân chất với giọng nói trọ trẹ nặng trịch của gió Lào, của cát trắng, của nắng cháy, của lam lũ... mà tình cảm thân thương, quyện chặt bước đường người xa xứ. Mệ bảo: “Con chim bay mãi rồi cũng về rừng về cội, con cá bơi hoài rồi cũng về nguồn về vịnh... Đất Quảng Bình níu chân người bằng cháo bánh canh, bánh xoài, khoai deo, bánh lọc... bằng lễ, bằng hội, bằng những câu hò sâu nặng ân tình...”. Mệ lại ngân nga:
“Nhìn xem phong cảnh làng ta
Trên sông, dưới thuỷ đậm đà ái ân
Dân làng mở hội cầu Thần
Ông bà ứng cảm muôn phần vận may
Hải hà trống mở, cờ bay
Bốn bề nam bắc, đồn tây rộn ràng...”
Em đi bên mệ xúc động khôn cùng, những giọt ân tình thấm đẫm vào tâm hồn thơ dại như suối nguồn dưỡng chất chăm chút cho mầm cây non.
Em chia tay đất Quảng Bình vào một ngày mưa tầm mưa tã, mưa xối mưa xả, nước dâng tràn mọi ngả, nước ngập trắng đất, trắng trời, trắng xóa lòng người... Mệ cùng dân làng hò điệu Hò đưa linh:
"Chia tay kẻ ở người đi
Lòng nào mà chẳng sầu bi não nề
Nay sinh từ giã thân kỳ
Đưa linh một khúc mà về Tây Phương..."
Ông đã theo điệu hò đưa linh về Tây Phương...
Mệ ở lại một mình.
Văng vẳng lời Mệ vọng vang: "Con nhớ về với mệ nghe con!!!"… Em muốn gào thét lên trong lòng: "Mệ ơi, con sẽ về!!!"…
Phạm Hồng Bắc
