Mơ ước Xuân đoàn tụ trên quê hương

Tết xa quê đầu tiên

Một trong những nỗi buồn lớn trong đời tôi là không được ăn Tết tại quê nhà. Lần đầu tiên trong đời tôi phải ăn Tết xa quê hương, đó là năm 1976. Tại Mỹ, Tết năm đó nhằm vào ngày thường, không phải ngày thứ Bảy hay Chủ Nhật, hoặc ngày nghỉ lễ nên phải đi làm việc. Mỗi dân tộc có một cái Tết riêng, nên Tết Âm lịch xem ra tẻ nhạt tại đây vì sống trong một xã hội không có chung một truyền thống văn hoá.

Tôi đi làm ca hai nên tan sở vào lúc 11 giờ đêm, thường thì lái xe từ sở về nhà chỉ mất có nửa giờ, nhưng hôm đó phải mất tròm trèm một giờ đồng hồ vì đường trơn trợt và có tuyết. Về đến nhà, tôi thấy nhà tôi đang khệ nệ bưng những món ăn đặt lên bàn. Có ít nhất là 4 món được bày ra, có cả ngũ quả và hoa đã cắm sẵn ở bình. Ngoài ra, còn một chậu cúc vàng được bày ở phòng khách. Vội vàng làm lễ tẩy trần và chỉnh lại trang phục lần cuối, tôi ra bàn thờ thắp hương lạy tạ tổ tiên, ông bà tuy biết rằng bấy giờ đã quá Giao Thừa. Cũng may, nhà tôi làm ca đầu về nhà vào lúc 4 giờ chiều nên có thời giờ lo công việc. Kiểm lại vẫn còn thiếu nhiều thứ, như có thịt mỡ, có dưa hành nhưng thiếu “bánh chưng xanh”. Chỉ có bánh chưng… trắng vì người ta không trộn phẩm mầu trong gạo nếp. Họ không kiếm đâu ra lá chuối hay lá dong để gói bánh mà dùng giấy bạc để thay lá. Không có mứt và bánh trái. Nói chung là Tết năm đó không có đi hái lộc, không có tiếng pháo nổ đì đùng, không có ai xông đất, không có mừng tuổi, không có khai bút… Nghĩ đến đây, tôi bỗng nhớ trong kho tàng văn học Việt Nam còn truyền tụng nhiều bài thơ khai bút rất nổi tiếng, như bài thơ sau đây của ông Nguyễn Khuyến, tức Tam Nguyên Yên Đổ, thấy sao mà hợp với thân phận của mình nơi xa xứ lúc đó thế, buột miệng ngâm:

Tuổi thêm, thêm được tóc râu phờ
Nay đã năm mươi, có lẻ ba
Sách vở ích gì cho buổi ấy
Áo xiêm nghĩ lại thẹn thân già!
Xuân về, ngày loạn càng lơ láo
Người gặp, khi cùng cũng ngẩn ngơ
Lẩn thẩn lấy chi đèn tắt bóng
Sao còn đàn hát vẫn say sưa?

Nỗi buồn phải ăn Tết xa quê còn lắng đọng trong tôi với những cảm xúc trong đêm trừ tịch viễn xứ. Nhìn ra cửa sổ bầu trời tối đen, thật yên tĩnh. Tôi ngồi đó với nỗi buồn da diết, kéo theo tuyết rơi của mùa đông rét mướt khiến mọi thứ càng trở nên hiu quạnh và cô đơn hơn. Tôi nhớ lại những cái Tết khi còn ở quê hương đã đi qua và đọng lại... Ước gì một ngày nào đó mình được trở về quê hương ăn Tết... Điều mong ước của tôi có trở thành hiện thực được không?

Mười mấy năm trôi qua vật đổi sao dời! Tin tức nóng bỏng ngày hôm đó cho biết: “Hoa Kỳ đã bỏ lệnh cấm vận Việt Nam”. Tin còn cho hay “có nhiều hy vọng Hoa Kỳ và Việt Nam sẽ trao đổi quan hệ ngoại giao”, nghĩa là hai bên sẽ đặt Toà Đại sứ một ngày rất gần đây. Quả nhiên là ước mơ đã trở thành hiện thực! Và rồi từ đây những chợ Á Châu ở những vùng có đông người Việt ở Tết đến không thiếu một thứ gì. Hễ món gì ở bên Việt Nam có thì tại đây cũng có.

Tết Nguyên Đán ở Mỹ bây giờ chả thiếu thứ gì ngay cả thịt mỡ, dưa hành, bánh chưng xanh, câu đối đỏ…  Nhưng nói vậy mà không phải vậy, vẫn thiếu hai thứ quan trọng đó là tràng pháo và cây nêu, và quan trọng hơn nữa – đó là Không Khí Tết Quê Nhà…

Việt Nam đây rồi!

Sau khi Hoa Kỳ và Việt Nam bình thường hóa quan hệ, mơ ước trở về quê hương đón Tết của chúng tôi đã thành hiện thực. Thật không có hạnh phúc nào bằng… Mọi việc càng trở nên thuận lợi khi có đường bay thẳng từ San Francisco, Los Angeles về Nội Bài và Tân Sơn Nhất. Và cứ mỗi dịp Xuân về, Tết đến là có hàng ngàn Việt kiều ở khắp thế giới rộn rịp về quê hương ăn Tết. Dĩ nhiên, trong đó có gia đình tôi.

Tôi còn nhớ năm đó là năm 1996. Vì chưa có những chuyến bay thẳng từ Việt Nam sang Mỹ và ngược lại, nên lúc đó, phần nhiều người nào muốn về Việt Nam thì phải ngủ lại Bangkok một đêm để sáng hôm sau tiếp tục bay về Việt Nam. Trước khi về Việt Nam, tôi đã liên lạc với người em họ ở Thái Lan, rồi ở đây gọi về Việt Nam cho gia đình tôi biết ngày, giờ tôi về đến sân bay. Tôi xa gia đình từ năm 1953, đến lúc đó tính nhẩm tôi đã xa nhà khoảng 43 năm… thời gian lâu bằng cả nửa đời người…

Lúc máy bay từ từ hạ cánh xuống phi trường Tân Sơn Nhất, tôi thấy lòng nao nao, nước mắt muốn trào ra trong nỗi sung sướng khi được quay về thấy lại quê cha đất tổ, được đoàn tụ gia đình sau bao năm xa cách. Lúc máy bay đỗ cũng là lúc nhiều hành khách mừng rỡ, có người hét to: “Việt Nam đây rồi!” . Một bà ngồi bên cạnh rưng rưng: “Tôi đâu ngờ có ngày hôm nay, được thấy lại quê hương lần nữa…”. Tôi đọc thấy trong mắt bà nỗi hân hoan vui sướng. Nhìn  kỹ, không phải chỉ có một mình bà, mà hầu hết những người Việt Nam trở về thăm quê hương lần này đều có bộ mặt rạng rỡ và xúc động như vậy.

Sợ người nhà không nhận ra mình vì thuở ra đi tôi đang còn quá trẻ, nên tôi đã viết sẵn tên mình vào một tờ bìa cứng. Quả nhiên, nhờ vào đó mà các em gái tôi mới nhận ra tôi và đồng loạt gọi: “Anh Văn!”. Các em khóc trong nỗi niềm vui sướng khi đứng bên tôi. Lan, cô em út của tôi, nói: “Xe nhỏ chở được ít người nên chỉ có các em ra đón anh”. Rồi Lan giới thiệu người đàn ông trung niên đi cùng: “Đây là anh Nhã, chồng em”. Tôi đưa tay ra bắt tay người em rể lần đầu gặp mặt. Nhã lái xe về nhà.

Về đến nhà, vừa bước xuống xe đã có hàng chục đứa nhỏ cả trai, cả gái chạy lại bên tôi. Hình như mẹ chúng đã dạy nên chúng gọi tôi là “cậu Văn” ngọt xớt. Tôi theo chúng vào nhà. Thấy ba mẹ tôi, tôi chạy đến ôm cả hai người. Mẹ tôi khóc sướt mướt vì sung sướng, mừng mừng tủi tủi, nghẹn ngào không nói nên lời. Ba tôi nói: “Được sum họp đầy đủ như hôm nay là phúc lớn của ông bà để lại. Thôi tất cả cùng ngồi vào ăn cơm mừng cho thằng Văn gặp lại gia đình. Biết rằng có bao nhiêu chuyện phải nói, nhưng ngày còn dài để tâm tình sau”. Cô Nga, em kế tôi, dẫn chồng lại bên tôi giới thiệu: “Đây là anh Hoà, chồng em”. Tôi nói: “Nhiều chuyện lắm, để nói sau”. Thật là không có gì hạnh phúc bằng buổi trùng phùng hôm ấy. Những nhung nhớ của gần nửa thế kỷ xa gia đình lớn của mình được thỏa mãn, chúng tôi cảm thấy mình đã thật sự được hưởng niềm vui sướng trong cuộc đời còn lại…

***

Đã thành thông lệ, năm nào Ủy ban Nhà nước về người Việt Nam ở nước ngoài, Bộ Ngoại giao, cũng phối hợp với các cơ quan hữu quan chuẩn bị chương trình Tết “Xuân Quê hương” dành cho kiều bào ở khắp nơi trên thế giới trở về quê ăn Tết. Bên cạnh đó, nhiều địa phương như thành phố Hồ Chí Minh, Hải Phòng, Vĩnh Phúc, Quảng Bình… cũng tổ chức những buổi họp mặt với kiều bào về quê đón Xuân. Với những ngày Xuân thanh bình trên quê hương Việt Nam yêu dấu bây giờ, năm Tân Mão tôi lại có dịp về Việt Nam ăn Tết, tôi thấy Hà Nội thay đổi nhiều từ đời sống vật chất của người dân cho đến mức độ phát triển và hiện đại hoá đô thị… Tôi cảm thấy những cành đào tươi đẹp hơn trong những ngày đầu Xuân.

Bằng cả tấm lòng, xin cầu chúc cho Xuân này và những Xuân sau, khắp đất nước ta người người mãi mãi ấm no, nhà nhà mãi mãi hạnh phúc…

Hoài Việt (Hoa Kỳ)