Nâng cao hiệu quả công tác thanh tra giải quyết khiếu nại, tố cáo của kiều bào

Xuất phát từ thực tiễn và yêu cầu bức thiết của kiều bào và các hội đoàn, các tổ chức kiều bào về tăng cường công tác hỗ trợ pháp lý, bảo vệ quyền lợi chính đáng theo pháp luật, đáp ứng nguyện vọng của kiều bào, Ủy ban Nhà nước về người Việt Nam ở nước ngoài (NVNONN) đã trình và được Thủ tướng Chính phủ ban hành tại Quyết định số 102/2008/QĐ-TTg ngày 18/7/2008 về cơ cấu tổ chức bộ máy của Ủy ban, trong đó có đơn vị Thanh tra Ủy ban. Trên cơ sở này, ngày 23/10/2008, Thanh tra Ủy ban đã được thành lập theo Quyết định số 914/QĐ-UBNV của Ủy ban Nhà nước về NVNONN nhằm giúp Ủy ban thực hiện công tác thanh tra, kiểm tra, giải quyết đơn thư khiếu nại tố cáo, phòng chống tham nhũng trong phạm vi quản lý nhà nước của Ủy ban theo quy định của pháp luật.
Ngày 9/02/2012, Thủ tướng Chính phủ đã ký ban hành Nghị định số 07/NĐ-CP quy định về cơ quan được giao thực hiện chức năng thanh tra chuyên ngành và hoạt động thanh tra chuyên ngành, trong đó giao chức năng thanh tra chuyên ngành về lĩnh vực công tác về NVNONN cho Ủy ban Nhà nước về NVNONN - Bộ Ngoại giao. Đây là cơ sở pháp lý để Ủy ban Nhà nước về NVNONN triển khai sâu rộng công tác thanh tra chuyên ngành về công tác NVNONN, giải quyết đơn thư khiếu nại, tố cáo, hỗ trợ pháp lý và bảo vệ quyền lợi chính đáng của kiều bào theo pháp luật.

Trải qua 5 năm hình thành và phát triển, Thanh tra Ủy ban đã tham mưu cho lãnh đạo Ủy ban Nhà nước về NVNONN, góp phần nâng cao hiệu quả hoạt động quản lý nhà nước trong công tác thanh tra giải quyết khiếu nại, tố cáo của NVNONN. Với số lượng trên 4 triệu kiều bào trên toàn thế giới, trong đó có nhiều hội đoàn được thành lập với nhiều mục đích, tôn chỉ khác nhau như: Hội đồng hương các tỉnh, Hội Thanh niên, Hội Phụ nữ, Hội Doanh nhân… hàng năm, số lượng đơn thư tiếp nhận về khiếu nại, tố cáo của các cá nhân, tổ chức kiều bào liên quan đến tranh chấp đất đai, tài sản, hôn nhân, bảo hộ công dân, cũng như đề nghị hướng dẫn hỗ trợ, giải thích các chế độ, chính sách, thủ tục pháp lý liên quan đến kiều bào đều tăng. Đơn thư khiếu nại của kiều bào được Thanh tra Ủy ban tiếp nhận, nghiên cứu, giải quyết nhanh chóng trong phạm vi thẩm quyền hoặc chuyển tới các cơ quan liên quan phối hợp giải quyết.

Công tác thanh tra, kiểm tra đã đạt được những kết quả rất khả quan: Triển khai thực hiện tốt chức năng quản lý nhà nước về công tác đối với NVNONN theo chương trình công tác; Tổ chức triển khai thực hiện Luật Khiếu nại, Luật Tố cáo và tham gia ý kiến trong các văn bản pháp luật liên quan về công tác giải quyết khiếu nại, tố cáo của Ủy ban cũng như các tổ chức, hiệp hội NVNONN; Tổ chức tiếp đón 116 lượt kiều bào, trong đó có 03 đoàn khiếu nại đông người, với nội dung đề nghị giải quyết những vướng mắc về tranh chấp tài sản, quyền sử dụng đất đai và sở hữu nhà đối với NVNONN.

Kể từ khi thành lập đến nay, Thanh tra Ủy ban đã tiếp nhận và xử lý 224 đơn thư khiếu nại của kiều bào, trong đó có 126 đơn thư liên quan đến quyền sử dụng đất và quyền sở hữu nhà, 32 đơn thư liên quan đến lạm dụng tín nhiệm chiếm đoạt tài sản, tranh chấp tài sản sau ly hôn, 16 đơn thư liên quan đến tranh chấp hợp đồng kinh tế, 50 đơn thư liên quan đến vấn đề khiếu nại về chính sách đối với người có công và các vấn đề vi phạm pháp luật khác. Thanh tra Ủy ban đã tập trung nghiên cứu tài liệu, xác minh và phối hợp với các cơ quan chức năng giải quyết, đã gửi 133 công văn đề nghị các cơ quan tỉnh, thành phố trung ương và địa phương giải quyết trả lời kiều bào.

Qua kết quả giải quyết đơn thư khiếu nại, tố cáo của kiều bào, nhiều kiều bào tại Mỹ, Pháp và Australia đã đánh giá cao và cảm ơn sự hỗ trợ giải quyết hiệu quả của Thanh tra Ủy ban. Đông đảo kiều bào nhìn nhận và đánh giá Thanh tra Ủy ban đã bảo vệ quyền lợi chính đáng của bà con, xây dựng và củng cố lòng tin của bà con vào đường lối, chính sách của Đảng và Nhà nước.

Thanh tra Ủy ban đã làm tốt chức năng tham mưu về công tác phòng chống tham nhũng, thực hành tiết kiệm, xây dựng Kế hoạch phòng chống tham nhũng theo định kỳ, rà soát và phối hợp với các đơn vị chức năng tổ chức bổ sung kê khai về minh bạch tài chính ngân hàng, xây dựng quy trình tiếp công dân, triển khai thực hiện quy tắc ứng xử, đạo đức nghề nghiệp của cán bộ công chức, viên chức Ngoại giao. Công tác tuyên truyền phòng chống tham nhũng ngày càng được tăng cường và chú trọng, các tài liệu tuyên truyền được phổ biến và cập nhật đến các đơn vị học tập và quán triệt các Nghị quyết của Đảng và chủ trương, chính sách pháp luật của Nhà nước.

Ngoài ra, Ban Thanh tra cũng tham gia xây dựng, đóng góp ý kiến cho các văn bản pháp luật có liên quan của các bộ và Thanh tra Chính phủ, đặc biệt là các văn bản hướng dẫn công tác thanh tra giải quyết khiếu nại, tố cáo như: Góp ý xây dựng Dự thảo Nghị định quy định chi tiết một số điều của Luật Khiếu nại, Luật Tố cáo; Dự thảo Nghị định 178/2007/NĐ-CP quy định chức năng, nhiệm vụ, quyền hạn và cơ cấu tổ chức của bộ và cơ quan ngang bộ và Nghị định thay thế Nghị định 15/2008/NĐ-CP quy định chức năng, nhiệm vụ, quyền hạn và cơ cấu tổ chức của Bộ Ngoại giao.

Trong thời gian qua, với chức năng, nhiệm vụ về công tác thanh tra tiếp công dân và giải quyết khiếu nại, tố cáo của kiều bào, Thanh tra Ủy ban đã triển khai đồng bộ các mặt công tác theo chức năng, nhiệm vụ được giao. Để tiếp tục nâng cao và đẩy mạnh công tác thanh tra, giải quyết đơn thư khiếu nại, tố cáo ngày càng hiệu quả, Thanh tra Uỷ ban Nhà nước về NVNONN kiến nghị một số vấn đề sau đây:

Một là, đề nghị các cơ quan chức năng hoàn thiện các quy định hiện hành, hướng dẫn cụ thể về việc cấp quyền sở hữu nhà ở cho NVNONN tại các địa phương, các văn bản hướng dẫn đối với việc thực hiện các đường lối, chủ trương và chính sách của Đảng và Nhà nước đối với kiều bào ta ở nước ngoài; cần thể chế hoá và cụ thể hoá các văn bản và đề ra những biện pháp hữu hiệu, thực hiện nhanh chóng và cải cách thủ tục hành chính, nhất là ở các cấp tỉnh, thành phố về quá trình giải quyết đơn thư khiếu nại, tố cáo kéo dài.

Hai là, bổ sung các quy định liên quan đến tài sản thừa kế và thuế đất để các doanh nghiệp của kiều bào đầu tư kinh doanh tại Việt Nam ngày càng được thuận lợi và phù hợp trong quá trình đầu tư tại quê hương, tạo được môi trường kinh doanh lành mạnh, bình đẳng, công bằng, minh bạch nhằm thu hút các nguồn lực nhất là nguồn lực của kiều bào ở nước ngoài, góp phần thúc đẩy tăng trưởng kinh tế; nâng cao ý thức tuân thủ pháp luật của các doanh nghiệp kiều bào.

Ba là, tiếp tục kiện toàn bộ máy tổ chức, nhân sự của Thanh tra Ủy ban đảm bảo cho công tác thanh tra chuyên ngành, đáp ứng với yêu cầu và thực tế về công tác đối với NVNONN trong bối cảnh hội nhập quốc tế hiện nay.

Nguyễn Như Lân
Phó Vụ trưởng, Phụ trách Thanh tra
Uỷ ban Nhà nước về NVNONN