Người “xây cầu” tri thức giữa Việt Nam và thế giới

Năm 2025, nhân kỷ niệm 100 năm thành lập, Trường Kinh doanh Sau đại học Stanford - Stanford Graduate School of Business (GSB) đã vinh danh ông Phạm Đức Trung Kiên (Kiên Phạm) trong danh sách 100 cựu sinh viên tiêu biểu nhất. Ông được chính các đồng môn bình chọn vì những cống hiến thầm lặng nhưng có tầm ảnh hưởng sâu rộng, mà dự án tâm huyết nhất chính là Khan Academy Vietnam – cây cầu tri thức miễn phí cho thế hệ trẻ.

"Tôi chỉ là người xây cầu. Mỗi cây cầu có tên riêng, nhưng người xây thường vẫn ẩn danh".  Câu nói giản dị của ông Kiên Phạm, nhà sáng lập The Vietnam Foundation (VNF), đã thể hiện trọn vẹn triết lý sống của ông: bền bỉ kết nối, âm thầm kiến tạo và đặt trọn niềm tin vào sức mạnh chuyển đổi của giáo dục.

Hành trình từ khát vọng học tập đến cựu sinh viên tiêu biểu của Stanford

Năm 1977, khi mới 19 tuổi, ông Kiên Phạm cùng gia đình sang định cư tại Hoa Kỳ, bắt đầu cuộc sống nơi xứ người với muôn vàn thử thách. Ông vừa học tiếng Anh, vừa làm việc trong nhà máy để trang trải cuộc sống và nuôi ước mơ tiếp tục học tập. Biến cố một lần nữa ập đến khi ông được chẩn đoán mắc chứng suy giảm thị lực. Giữa thế giới dần trở nên mờ ảo, ánh sáng từ khát vọng học tập trong ông vẫn chưa bao giờ lụi tắt.

Thế nhưng chính những thử thách ấy đã hun đúc nghị lực phi thường. Ông giành học bổng dành cho người khiếm thị tại Đại học Colorado, sau đó tiếp tục con đường học tập đến Đại học Stanford, nơi ông hoàn thành hai bằng cao học song song: MA và MBA – một thành tích hiếm có ngay cả trong cộng đồng sinh viên ưu tú của Stanford.

Năm 2025, nhân dịp kỷ niệm 100 năm thành lập, Trường Kinh doanh Sau đại học Stanford (GSB) đã vinh danh ông trong danh sách “100 Centennial Alumni Catalysts” – 100 cựu sinh viên tiêu biểu nhất được chính đồng môn bình chọn vì tầm ảnh hưởng và cống hiến cho cộng đồng toàn cầu. Với Stanford, ông là minh chứng sống động cho triết lý “thay đổi cuộc sống, thay đổi tổ chức và thay đổi thế giới”.

Những cây cầu thay đổi vận mệnh

Sau khi tốt nghiệp và có một sự nghiệp thành công trong lĩnh vực đầu tư tại Mỹ, ông Kiên Phạm quyết định trở về cống hiến cho quê hương thông qua con đường đã thay đổi cuộc đời mình: giáo dục.

Cây cầu đầu tiên với Quỹ Giáo dục Việt Nam (VEF). Từ năm 2003 đến 2006, với vai trò Giám đốc Điều hành sáng lập, ông đã giúp hàng trăm tài năng Việt Nam nhận học bổng toàn phần tại các đại học hàng đầu thế giới như Harvard, Stanford, MIT. "Kiên đã thay đổi cuộc đời của hàng ngàn người Việt Nam", ông Walt Spevak, bạn học tại Stanford, chia sẻ.
Và cây cầu tiếp theo mang tên The Vietnam Foundation - Khan Academy Vietnam (KAV). Không dừng lại ở việc hỗ trợ du học, ông trăn trở về một thách thức lớn hơn: làm thế nào để mọi học sinh Việt Nam, dù ở vùng sâu vùng xa, đều có cơ hội tiếp cận nền giáo dục chất lượng quốc tế hoàn toàn miễn phí?

Từ tầm nhìn đó, năm 2021 The Vietnam Foundation chính thức hợp tác với Khan Academy Hoa Kỳ để đưa nền tảng học tập phi lợi nhuận hàng đầu thế giới về Việt Nam. Dự án tập trung Việt hóa toàn bộ kho học liệu khổng lồ và phát triển các chương trình phù hợp với học sinh, giáo viên Việt. Tính đến nay, Khan Academy Vietnam đã mang cơ hội học tập miễn phí đến hơn 2 triệu học sinh, đồng thời tập huấn cho hàng trăm nghìn giáo viên trên toàn quốc, góp phần lan tỏa mô hình học tập hiện đại tại nhiều tỉnh, thành phố.

Tiên phong đưa AI ứng dụng trong dạy và học tại Việt Nam

Không chỉ dừng lại ở nền tảng học tập trực tuyến, KAV đang tiên phong đưa trí tuệ nhân tạo (AI) vào giáo dục thông qua Khanmigo – công cụ AI giảng dạy và học tập được phát triển bởi Khan Academy Hoa Kỳ.

Khanmigo là trợ lý học tập ảo thân thiện, giúp giáo viên và học sinh tra cứu kiến thức, thiết kế bài giảng, gợi ý phương pháp dạy – học thông minh, an toàn và có định hướng giáo dục rõ ràng.
 

Hiện tại, Khan Academy Vietnam đang hợp tác chặt chẽ với Khan Academy Hoa Kỳ để triển khai phiên bản miễn phí dành cho giáo viên Việt Nam. Dự kiến tháng 11 năm nay, KAV sẽ phối hợp cùng Cục Nhà giáo và Cán bộ Quản lý giáo dục – Bộ Giáo dục và Đào tạo ra mắt phiên bản Khanmigo tiếng Việt đầu tiên, mở đầu cho giai đoạn ứng dụng AI vào đổi mới phương pháp giảng dạy trên diện rộng.

Song song đó, KAV cũng đang hợp tác với các Sở Giáo dục và Đào tạo để triển khai tập huấn “AI trong giáo dục”, nhằm hỗ trợ cho đội ngũ giáo viên, cán bộ quản lý và học sinh về kỹ năng sử dụng công nghệ một cách hiệu quả, an toàn và nhân văn.

Sự kiện ra mắt Khanmigo tiếng Việt được kỳ vọng sẽ là dấu mốc quan trọng trong tiến trình chuyển đổi số giáo dục Việt Nam, giúp giáo viên không chỉ “sử dụng công nghệ” mà còn làm chủ công nghệ để sáng tạo và truyền cảm hứng trong lớp học.

Trong cộng đồng Stanford, ông Kiên Phạm được biết đến như một “bridge builder” – người xây cầu. Với ông, mỗi cây cầu là một nỗ lực kết nối tri thức và cơ hội giữa con người với con người, giữa Việt Nam và thế giới. Từ hành trình của riêng mình, ông hiểu sâu sắc sức mạnh của giáo dục trong việc thay đổi số phận, và đã dành phần lớn cuộc đời để mở ra những “nhịp cầu” học tập cho thế hệ trẻ. Một trong những cây cầu ý nghĩa nhất chính là The Vietnam Foundation – tổ chức phi lợi nhuận do ông sáng lập nhằm hỗ trợ giáo dục Việt Nam, và hiện là đơn vị triển khai nền tảng học tập miễn phí Khan Academy Vietnam. 

Mai Huệ