André Đặng - Người ghi dấu ấn trong lịch sử Tân Đảo
|
|
Sinh năm 1936 tại Tân Đảo (Nouvelle Calédonia), trải qua một tuổi thơ sóng gió và cuộc đời đầy thăng trầm, André Đặng đã vươn lên trở thành một triệu phú. Ông ghi dấu ấn trong lịch sử hiện đại của Tân Đảo nhờ những đóng góp to lớn của mình trong việc góp phần tạo lập sự hòa bình giữa người dân bản xứ da đen (Kanak) với người da trắng.
Vượt lên số phận
Cha mẹ André Đặng thuộc thế hệ người Việt - phần lớn là nông dân nghèo - di cư sang Tân Đảo làm phu mỏ từ những năm 30 của thế kỷ XX. Họ đã phải trải qua những năm tháng cực kỳ khắc nghiệt trong điều kiện lao động nặng nhọc và nguy hiểm, bị phân biệt đối xử, bị gọi bằng những con số thay cho tên của mình. Quá trình để được gọi bằng tên nguyên vẹn “Đặng Văn Nha” hay “André Đặng” là một quá trình phấn đấu dài lâu và gian khổ.
Cha mất khi mới 17 tháng tuổi, 3 tuổi André đã phải xa mẹ để đi làm con nuôi cho một gia đình người Việt cũng sinh sống ở Tân Đảo. Rồi mẹ đẻ tái giá, André có thêm hai em trai. Khi người cha dượng bị tù khổ sai chung thân do làm chết người trong một cuộc cãi lộn, cậu thiếu niên 12 tuổi André từ bỏ tuổi thơ êm đềm trong vòng tay yêu thương của gia đình cha mẹ nuôi, khăn gói trở về và trở thành trụ cột gia đình, là chỗ dựa của mẹ và hai em.
Ngày 23/2/2010, “Bí ẩn Đặng” - cuốn sách của hai nhà báo Pháp viết về cuộc đời “khác thường” của ông André Đặng - đã chính thức ra mắt tại Thư viện Hà Nội. Sách do Nhà Xuất bản Phụ nữ phát hành tháng 2/2010.
André đã vượt lên số phận bằng nghị lực hiếm có ở một thiếu niên. Sách “Bí ẩn Đặng” của Anne Pitoiset và Calaudine Wéry miêu tả, ngày ngày, cậu đi chân đất cuốc bộ đến trường, giày gói lại để trong cặp cho đế lâu mòn, đến gần cổng trường mới lau chân, xỏ giày bước vào lớp, hết giờ học lại làm đúng như vậy. Tan trường, cậu giúp mẹ làm đủ việc để kiếm tiền, hết bán đào, lạc ở rạp chiếu bóng, lại bán chuối và bánh mì, rồi quét dọn ở nhà hàng, bán rau muống như một món đặc sản cho người Việt, bán gà tươi lúc sáng sớm…
Khát khao được học để thoát cảnh nghèo khó, André luôn đạt thành tích xuất sắc trong học tập, nhưng phải mãi đến năm 22 tuổi, André mới có cơ hội sang Marseille-Pháp để học ngành cơ khí. Trở về Tân Đảo, ông làm việc trong lĩnh vực kinh doanh ô tô, có gần chục năm cộng tác với tập đoàn Pentecost, từ đó trở thành đại diện độc quyền cho các hãng xe lớn của Nhật, Hàn Quốc, Mỹ tại Tân Đảo. Ông cũng quản lý một trạm bán xăng của hãng Total. André Đặng nhanh chóng khẳng định được mình, trở thành một doanh nhân thành đạt và giàu có.
|
|
Những biến động chính trị đã chia rẽ người Tân Đảo thành nhiều đảng phái đối lập. André Đặng bị vu cáo là “một cộng sản Bắc Việt” và nằm trong tầm ngắm của người Caldoche, cư dân Tân Đảo gốc Pháp hoặc thân Pháp, danh tiếng bị bôi nhọ và gia đình bị đe doạ tính mạng. Năm 1984, André và gia đình phải lưu vong sang Úc 6 năm, và phải làm lại từ đầu bằng nghề kinh doanh ô tô và bất động sản. Khả năng kinh doanh thiên bẩm một lần nữa giúp ông nhanh chóng bật lên thực hiện giấc mơ Úc của mình. André tự hào: “Khi tôi mới tới đây, họ (ngân hàng của Úc) chỉ cho tôi vay 1 trăm ngàn đô la, 2 năm sau, tôi đã có tài khoản 20 triệu đô la”.
Khi biến động chính trị lắng xuống, ông quay trở lại Tân Đảo và thực sự bước vào một giai đoạn bước ngoặt trong sự nghiệp của mình – không còn là một đại lý phân phối ô tô, mà từng bước trở thành một đại gia kinh doanh niken, mặt hàng vốn là độc quyền của người da trắng ở Tân Đảo. Với tầm nhìn xa trông rộng, ở những giai đoạn khác nhau, ông bắt tay hợp tác với những người khổng lồ trong ngành thép thế giới là Nippon Steel của Nhật và Posco của Hàn Quốc, quyết tâm biến giấc mơ “trở thành nhà luyện kim tầm cỡ” thế giới thành hiện thực.
Đưa người Kanak trở thành đại gia về niken trên thế giới
"Tân Đảo những năm đầu của thập kỷ 80, quyền lực kinh tế vẫn nằm trong tay những người da trắng, còn người Kanak thì phải sống trong nghèo khổ, không có gì trong tay, trong khi thực chất Tân Đảo sở hữu ¼ trữ lượng niken của thế giới. Sự bất công đó trước sau gì cũng sẽ khiến người đen nổi dậy. Bạo loạn đã xảy ra nhiều lần khiến nhiều người chết” - bằng giọng tiếng Việt tốt đến mức mà nếu không tinh ý sẽ không nhận ra đây là một người sinh trưởng ở nước ngoài, André Đặng hồi tưởng. Ông hiểu rằng người bản xứ phải nắm được kinh tế thì mới có quyền lực chính trị đầy đủ. “Với hiểu biết của mình, tôi muốn dẫn đường chỉ lối cho họ để làm thế nào được thành công. Thành công đó sẽ đưa lại hòa bình giữa người da đen và da trắng”, ông nói.
|
|
| "Cuộc đời của André Đặng là tấm gương về sự phấn đấu không ngừng. Cuốn sách “Bí ẩn Đặng” của ông có thể coi là những bài học kinh nghiệm quý báu về những thành công cho thế hệ trẻ kiều bào và trong nước học tập” (Ông Đặng Thế Hùng |
Tháng 10 năm 1990 đánh dấu một sự kiện trọng đại đối với người da đen ở Tân Đảo: Niken được trả lại cho họ - người Pháp nhượng lại Công ty mỏ Nam Thái Bình Dương (SMSP) cho người Kanak. Năm 1991, André Đặng – con người bị xua đuổi - được mời trở về giúp họ điều hành Công ty, lúc đầu ở cương vị Tổng Giám đốc rồi sau đó là Chủ tịch Công ty.
Bất chấp những khoản nợ lãi mẹ đẻ lãi con lên tới 35 triệu USD và lòng nghi ngờ, đố kỵ của xung quanh… chỉ 3 năm sau, André Đặng đã đưa SMSP từ một công ty làm thuê “thành người làm mỏ thực sự” - tức là có mỏ của mình. 18 năm sau, SMSP thành công, nấu ra kền và có nhà máy luyện kim riêng.
“Tôi không muốn nói nhiều, mà muốn để các con số tự nói lên tất cả” – André Đặng chia sẻ. “Chúng tôi đang phấn đấu trở thành nhà xuất khẩu niken hàng đầu thế giới. Hiện Nhà máy mới đang xây dở, sẽ tiêu tới 4 tỷ USD để xây xong. Đến năm 2012 sẽ xuất ra 60 ngàn tấn kền/năm, tức là 60 ngàn tấn đó cộng với 30 ngàn (tấn) hiện tại nấu ra ở bên Hàn Quốc thì thành 90 ngàn tấn. Từ 2012 đến 2013 chúng tôi dự kiến xây thêm một lò nữa ở bên Hàn Quốc, lúc đó sản lượng tổng cộng sẽ là 120 ngàn tấn - tức sẽ đứng đầu thế giới”.
Khi được đề nghị chia sẻ về bí quyết thành công của mình với các bạn trẻ Việt
----------------------------------------
Chú thích:
(*) Niken (còn gọi là kền): là kim loại màu xám trắng, được sử dụng để chế biến thép không gỉ, rất cần thiết cho công nghiệp thiết bị, hàng tiêu dùng và cả cho công nghiệp vũ khí và ngành hàng không.
