Kí ức về những chuyến lưu diễn xa quê hương
 |
Cho tới mãi bây giờ, dù đã ở cái tuổi thất thập nhưng tôi vẫn không sao quên được những kí ức về những mùa Xuân xa Tổ quốc để đi lưu diễn ở xứ người. Khi đó, chúng tôi còn trẻ lắm, mới ở cái tuổi mười tám, đôi mươi. Có thể nói, lúc ở quê nhà, những nghệ sĩ trẻ chúng tôi dường như ai cũng đầy háo hức muốn được “bay nhảy” đến những phương trời mới để được khám phá, được giao lưu, học hỏi và tiếp xúc với bạn bè quốc tế. Vậy nhưng, khi đặt chân đến xứ người rồi, chúng tôi ai nấy đều thấy lạ lẫm, bỡ ngỡ, đặc biệt là vào cái thời khắc mà ở quê nhà mọi người đang quây quần bên nồi bánh chưng xanh, lúc ấy nỗi nhớ nhà trong chúng tôi dường như càng trào dâng bội phần.
Tết xa nhà đầu đời của tôi là vào năm 1958 – 1959, tôi cùng với các nghệ sĩ của Đoàn Ca múa Nhân dân Trung ương (nay là Nhà hát Ca Múa Nhạc Việt Nam) đã đặt chân đến thành phố Paris tráng lệ của nước Pháp. Tại đây, chúng tôi được phái đoàn của ta tại Pháp và các bạn giúp đỡ nhiệt tình. Chúng tôi còn được đồng bào Việt Nam cư trú tại Pháp đón tiếp nồng nhiệt, nhất là tại những quán cơm Việt Nam ở Paris và các thành phố khác của nước Pháp, chúng tôi đều được chăm sóc như những người thân trong gia đình với những món ăn dân tộc như: bánh chưng, giò chả, nem rán, phở, xôi, chè… Vào các bữa ăn, các bác, các anh chị Việt kiều hiểu được nỗi niềm của chúng tôi, nên thường tranh thủ đến chung vui, mong chúng tôi vơi đi nỗi nhớ nhà. Vào các buổi tối, tại nhà hát nơi đoàn chúng tôi biểu diễn, bà con Việt kiều, khán giả Pháp đều đã xếp hàng hai bên lối đi dẫn vào nhà hát để đón chào, còn trong rạp hát thì khán giả đã ngồi chật kín. Và khi chúng tôi biểu diễn xong mỗi tiết mục, các khán giả ở dưới luôn cổ vũ bằng những tràng pháo tay theo nhịp hát, múa hoặc reo hò, hô vang: “Việt Nam muôn năm! Bác Hồ muôn năm!”. Sau chuyến lưu diễn ở Pháp, Đoàn chúng tôi còn có nhiều chuyến lưu diễn quốc tế cũng vào đúng những ngày Tết Nguyên đán ở các nước Ý, Cu Ba, Trung Quốc, Nhật Bản v.v... Đi đến đâu, chúng tôi cũng được bạn bè chào đón nồng nhiệt, nhất là khi biểu diễn màn hát múa “Hò kéo pháo” và “Múa sạp” khán giả nhất loạt đứng dậy hô vang “Việt Nam – Điện Biên Phủ! Việt Nam - Hồ Chí Minh! Võ Nguyên Giáp - Hồ Chí Minh!”. Cho đến khi đoàn lên xe về nơi nghỉ vẫn có rất nhiều ô tô của khán giả vẫy cờ theo chân chúng tôi.
 |
Chúng tôi đã lưu diễn ở khắp châu Âu, châu Phi, Angieri và châu Mĩ La Tinh là đất nước Cu Ba, ở đâu chúng tôi cũng được bà con Việt kiều và khán giả các nước chào đón nồng nhiệt. Tôi nhớ mãi, thời gian Đoàn chúng tôi sang biểu diễn tại Nhật Bản vào đúng thời điểm đất nước đang có chiến tranh. Lúc đó, chúng tôi được nhân dân Nhật Bản ân cần quan tâm, chia sẻ. Trong những ngày Xuân tại các thành phố của Nhật như: Tokyo, Kyoto, Hyrosima, Okinawa, Hokaido,… và nhiều thành phố khác, chúng tôi được nhân dân Nhật Bản, các bạn học sinh, sinh viên Việt Nam và Việt kiều đón tiếp rất nồng hậu. Những món quà tết của các bạn tặng cho chúng tôi không phải là bánh, kẹo hay những món ăn sơn hào hải vị mà là những vật dụng hết sức thiết thực đối với chúng tôi, đó là những chiếc đèn pin, cặp lồng, xe đạp để chúng tôi đi phục vụ chiến trường. Các buổi biểu diễn của chúng tôi được khán giả động viên bằng những lời hô vang “Hãy cố gắng lên – Việt Nam nhất định chiến thắng – Việt Nam nhất định chiến thắng – Việt Nam muôn năm – Việt Nam chiến thắng!” và bài hát phổ cập nhất của Nhật Bản là bài “Kết đoàn – chúng ta là sức mạnh”.
Tất cả các chuyến đi biểu diễn của đoàn, nhất là vào dịp mùa Xuân chiến thắng giải phóng hoàn toàn miền Nam – đất nước thống nhất, bất cứ quốc gia nào có bà con Việt kiều là ở đó bừng lên không khí hào hùng của Việt Nam, của quê hương chiến thắng. Bà con kiều bào ở Đức, Bỉ, Úc, ở các nước châu Âu khác mỗi khi gặp chúng tôi đều vui mừng rơi nước mắt. Bài hát “Như có Bác Hồ trong ngày vui đại thắng” được bà con Việt Nam và bạn bè quốc tế cùng ca vang. Trong trái tim mỗi người dân Việt Nam đều vô cùng xúc động và tự hào, tràn ngập niềm vui và nỗi nhớ.
Đó là những kỉ niệm, tình yêu và nỗi nhớ! Những kỉ niệm đẹp tựa vàng son, những kỉ niệm hào hùng, rất đỗi tự hào của những người con quê hương Việt Nam luôn được các nghệ sĩ chúng tôi ấp ủ, ghi khắc và theo chúng tôi suốt những năm tháng hoạt động nghệ thuật sau này.
NSND. Chu Thúy Quỳnh
