Hành trình 2 thế kỷ của cầu Long Biên

Những chiếc xe hoa tham dự ngày hội khai thông cầu ngày 3/2/1902

 
Hôm ấy một đoàn tàu khởi hành từ Ga Hàng Cỏ vượt sông Cái qua cầu đi thẳng ra Hải Phòng khai thông cả tuyến đường sắt này và viên Toàn quyền Đông Dương cũng ra bến cảng xuống tàu biển về Pháp để lại phía sau cây cầu mang tên mình: Paul Doumer 

Hơn hai thập kỷ sau, năm 1924, nhu cầu của cuộc Khai thác Thuộc địa lần thứ Hai với thành phố Hà Nội đã đông đúc đòi hỏi phải mở rộng hai bên cầu cho các loại phương tiện giao thông đường bộ qua lại. Dân chúng tụ tập trong ngày khai thông cầu mở rộng

 

Từ đấy bóng dáng cây cầu in trên nền trời vắt ngang dòng sông trở thành biểu trưng của thành phố Hà Nội.

 

Một đám chơi cờ người bên bờ sông Hồng

 

Đầu cầu phía Bắc trở nên tấp nập với Bến Nứa với trạm đỗ cho các loại xe cơ giới. Đã thấy bóng dáng các cột xăng Texas của Hoa Kỳ

Những vụ lụt cao nhất cũng không ảnh hưởng đến lưu thông đường sắt là ưu thế của cây cầu thép được thiết kế với sự tính toán của một nền công nghiệp vào loại tiên tiến đương thời.

Phần đường cho các phương tiện giao thông bộ đủ sức chịu tải cả các loại chiến xa nặng. Đây là những chiến xa Pháp từ trong thành qua bên kia sông để ra sân bay Gia Lâm tăng viện cho chiến trường Điện Biên Phủ (đầu 1954) để rồi tháng 10 năm đó, nó cũng trở thành tuyến đường quân Pháp rút qua sông để ra Hải Phòng chấm dứt sự có mặt của họa quân thực dân ở miền Bắc nước ta.

Có một chi tiết gây tranh cãi là xe cộ không đi về phía tay phải như thông lệ luật giao thông của Pháp mà trên cây cầu này lại đi về phía bên trái đường như trong ảnh. Có người cho rằng nó được điều chỉnh vì có hiện tượng cầu bị nghiêng (!?). Có người lại cho rằng khi chưa có làn xe cơ giới thì người đi bộ đi dáng bên phải như luật định, những khi có xe cơ giới thì bố trí đi ngược với người đi bộ cho an toàn nên so với đường sắt thì lại ở phía bên trái.

Tuy nhiên hồ sơ lưu trữ lại cho biết năm 1924 thì quy định xe cơ giới đi đúng luật là bên phải, nhưng đến năm 1929 thì do đường lên xuống cầu ở bờ Bức thuộc tỉnh Bắc Ninh quá tải hay bị tắc đường nên Công sứ Bắc Ninh xin điều chỉnh ngược trở lại phải đến 2/1937 mới thực thi và duy trì cho đến nay.
 

Ngày 10/10/1954 những chiến sĩ Quân đội Nhân dân Việt Nam tiếp nhận đầu cầu Long Biên phía Hà Nội để tiếp quản toàn bộ thành phố sau khi những đơn vị quân Pháp cuối cùng rút qua cầu. Chấm dứt sứ mệnh của cây cầu thực dân và trở thành một công trình hạ tầng quan trọng duy nhất vượt sông Hồng ở Hà Nội trong suốt cuộc kháng chiến chống Mỹ cứu nước trước khi được chia sẻ bởi hai cây cầu Thăng Long ở thượng và Chương Dương ở hạ nguồn.

Từ 10 năm nay Cầu Long Biên đã vượt sang thế kỷ thứ 3, và sắp tới chỉ cách phía trên sông hơn một trăm thước, một cây cầu dành cho loại xe lửa chạy nội đô sẽ được xây dựng song song để đưa một phương tiện giao thông hiện đại nối hai bờ tạo thế cho Thủ đô Hà Nội thực sự phát triển cả hai bên bờ con sông Hồng.

 Dương Trung Quốc