Khối đại đoàn kết toàn dân tộc Việt Nam không gì phá vỡ nổi

Lãnh đạo Đảng, Nhà nước, Chính phủ, Quốc hội, Mặt trận Tổ quốc chụp ảnh lưu niệm
cùng các đại biểu kiều bào tham dự Đại hội Mặt trận Tổ quốc Việt Nam lần thứ VIII, tháng 9/2014

PV: Năm 2014, nhân kỷ niệm 55 năm Ngày thành lập, Ủy ban đã triển khai nhiều hoạt động sôi nổi và rộng khắp trong công tác đối với người Việt Nam ở nước ngoài (NVNONN). Xin Thứ trưởng, Chủ nhiệm cho biết đâu là những điểm nhấn quan trọng trong công tác của Ủy ban trong năm qua?

Thứ trưởng Vũ Hồng Nam: Công tác về NVNONN luôn luôn là trọng tâm công tác của Bộ Ngoại giao. Ngay từ năm 2013 khi xác định trọng tâm công tác cho năm 2014, Lãnh đạo Bộ Ngoại giao đã xác định Năm 2014 có ý nghĩa rất quan trọng đối với công tác về NVNONN: Nghị quyết 36 của Bộ Chính trị đã được thực hiện tròn 10 năm, Ủy ban Nhà nước về NVNONN tròn 55 tuổi, với gần 20 năm trực thuộc Bộ Ngoại giao. Trong năm 2014 sẽ có một số chính sách liên quan tới lợi ích thiết thân của NVNONN như Luật Quốc tịch mới sẽ quy định thế nào khi thời hạn đăng ký giữ quốc tịch Việt Nam theo luật cũ sẽ hết hạn vào 1/7/2014, Luật Nhà ở cũng sẽ được thông qua với chính sách mới cho NVNONN mua nhà ra sao, hoặc Luật xuất, nhập cảnh cũng có thể có những nội dung liên quan tới việc cấp phát giấy miễn thị thực cho NVNONN cũng như cho những người thân trong gia đình của họ…

Nhìn lại việc thực hiện những nhiệm vụ đã đặt ra, có thể thấy những nét nổi bật trong công tác của Ủy ban Nhà nước về NVNONN năm 2014:

Thứ nhất, việc tổng kết 10 năm triển khai thực hiện Nghị quyết 36 của Bộ Chính trị về công tác đối với NVNONN đã được triển khai thành công ở tất cả các cấp từ Trung ương tới địa phương. Những kết quả quan trọng đạt được đã được ghi nhận, đồng thời những tồn tại, những vấn đề phải tiếp tục đẩy mạnh hơn nữa đã được đánh giá sâu sắc và toàn diện. Điều quan trọng nhất đạt được là nhận thức thống nhất từ Trung ương tới địa phương là cần tiếp tục đẩy mạnh hơn nữa việc thực hiện Nghị quyết 36 trong thời gian tới.

Thứ hai, trong năm qua công tác nghiên cứu, đề xuất chính sách của Ủy ban nhằm tạo hành lang pháp lý thông thoáng hơn đối với kiều bào cũng là một điểm sáng nổi bật. Ủy ban đã chủ động phối hợp với các cơ quan liên quan kiến nghị sửa đổi Luật Quốc tịch 2008, Luật Nhà ở, Luật Đầu tư, xây dựng Nghị định số 87/2014/NĐ-CP về thu hút cá nhân hoạt động khoa học và công nghệ là NVNONN và chuyên gia nước ngoài tham gia hoạt động khoa học và công nghệ tại Việt Nam, rà soát thủ tục xác nhận người có gốc Việt Nam,… đáp ứng tốt hơn các nhu cầu và lợi ích thiết thân của kiều bào, tăng thêm niềm tin và tạo sức hút lớn với bà con trở về tham gia làm khoa học, đầu tư, kinh doanh đóng góp xây dựng đất nước.

Phó Thủ tướng, Bộ trưởng Ngoại giao Phạm Bình Minh phát biểu tại Hội nghị tổng kết 10 năm thực hiện
Nghị quyết 36-NQ/TW về công tác đối với người Việt Nam ở nước ngoài, tháng 5/2014

Bên cạnh đó, Ủy ban cũng đang gấp rút xây dựng và hoàn thiện nhiều Đề án lớn như “Chính sách, biện pháp thu hút chuyên gia, trí thức NVNONN tham gia xây dựng đất nước”, “Chung tay giữ gìn và phát huy bản sắc văn hóa dân tộc trong cộng đồng NVNONN”, tiếp tục triển khai Đề án “Đẩy mạnh công tác tiếng Việt đối với NVNONN từ 2008-2020” và Chương trình hành động “Người Việt Nam ưu tiên dùng hàng Việt Nam” đối với NVNONN.

Thứ ba, những hoạt động hướng về cội nguồn, khơi dậy lòng yêu quê hương đất nước, ý chí bảo về chủ quyền biển đảo tiếp tục được tổ chức sôi nổi trong suốt năm 2014 Ví dụ, đoàn kiều bào thăm và tặng quà cán bộ, chiến sĩ và nhân dân huyện đảo Trường Sa, Cầu Truyền hình “Điện Biên-Hà Nội-Trường Sa, Ký ức hào hùng-chủ quyền thiêng liêng”, Trại hè Việt Nam 2014 với chủ đề “Biển đảo quê hương tôi”…. Những hoạt động như vậy thu hút đông đảo kiều bào mọi thế hệ tham gia, tạo hiệu ứng tích cực trong cộng đồng về tình yêu Tổ quốc, tinh thần đại đoàn kết dân tộc, từ đó tập hợp được bà con đồng lòng hướng về Tổ quốc. Nhiều hoạt động có ý nghĩa thiết thực của bà con kiều bào đã nở rộ trong những dịp như thế này như kiều bào đã gửi tâm thư, tình nguyện thư và quyên góp ủng hộ các lực lượng chấp pháp trên biển, cán bộ, chiến sỹ Trường Sa, hay nhiều hoạt động từ thiện của kiều bào ủng hộ đồng bào bị thiên tai, trẻ em nghèo tàn tật, nạn nhân chất độc màu da cam…

Thứ tư, song song với các hoạt động ở trong nước, Ủy ban cũng đã đẩy mạnh hỗ trợ một cách thiết thực và hiệu quả cho cộng đồng tại nhiều địa bàn, tập trung vào các địa bàn khó khăn như ở Campuchia và Lào, đồng thời giúp đỡ nhiều hoạt động văn hóa của các hội đoàn ở nhiều địa bàn trọng điểm như Séc, Hàn Quốc, Thái Lan, Bulgaria, Nga, Pháp, Đức…

Thứ năm, Ủy ban đã tổ chức Lễ kỷ niệm 55 năm Ngày thành lập (23/11/1959-23/11/2014) trang trọng và ấm áp với sự tham gia đông đảo của các cán bộ, nhân viên của Ủy ban qua các thời kỳ. Cùng nhau ôn lại cả một chặng đường dài với đầy ắp các kỷ niệm và tôn vinh các thế hệ đi trước, các cán bộ, nhân viên của Ủy ban được tiếp thêm động lực từ truyền thống vẻ vang để quyết tâm phấn đấu đưa công tác về NVNONN lên một giai đoạn mới xứng đáng với sự tin cậy của Đảng và Nhà nước.

PV: Công tác vận động chuyên gia, trí thức NVNONN đóng góp cho sự nghiệp xây dựng đất nước luôn được xác định là một công tác trọng tâm của Ủy ban, tuy vậy việc huy động nguồn lực này thời gian qua còn hạn chế. Xin Thứ trưởng cho biết, trong thời gian tới, chúng ta có đổi mới gì về mặt cơ chế, chính sách cũng như có chương trình, hoạt động cụ thể gì trong việc mời gọi chuyên gia, trí thức kiều bào về xây dựng đất nước?

Thứ trưởng Vũ Hồng Nam: Chúng ta tự hào là dân tộc thông minh và cần cù, NVNONN cũng thừa hưởng những vốn quý báu đó của con Lạc cháu Hồng. Tiềm lực trí thức luôn là một thế mạnh của cộng đồng NVNONN. Hiện nay trên toàn thế giới chúng ta ước có khoảng hơn 400 nghìn chuyên gia, trí thức, chiếm gần 10% tổng số NVNONN.

Nhằm phát huy mọi tiềm năng và thế mạnh của kiều bào trong sự nghiệp phát triển đất nước, Ủy ban sẽ khẩn trương hoàn thành Đề án “Chính sách, biện pháp thu hút chuyên gia, trí thức NVNONN tham gia xây dựng đất nước” để tạo bước đột phá về cơ chế, chính sách trong thu hút tiềm năng chất xám của các chuyên gia, trí thức NVNONN; triển khai mạnh mẽ kế hoạch hành động thực hiện Nghị định số 87/2014/NĐ-CP về thu hút cá nhân hoạt động khoa học và công nghệ là NVNONN và chuyên gia nước ngoài tham gia hoạt động khoa học và công nghệ tại Việt Nam.

Với lòng yêu nước vốn có, trí thức kiều bào luôn sẵn lòng cống hiến cho đất nước. Tuy nhiên, cần có cơ chế và khuôn khổ rộng mở, phù hợp để thu hút nguồn lực chất xám quan trọng này. Với tư cách là cơ quan tham mưu cho Chính phủ, Ủy ban sẽ phối hợp với các bộ, ngành nghiên cứu, kiến nghị tạo nhiều hình thức mới để trí thức kiều bào tham gia đóng góp ý kiến phù hợp với hoàn cảnh và khả năng của từng người, ví dụ liên kết các mạng chuyên gia, trí thức người Việt ở bên ngoài với trong nước để tạo sự tương tác và trao đổi; đổi mới phương pháp hình thức trao đổi. Đồng thời, những hoạt động tập hợp trí thức kiều bào theo hình thức truyền thống vẫn được cân nhắc thực hiện như tổ chức các hội nghị, hội thảo theo chuyên đề, theo những vấn đề lớn của đất nước, hoặc những vấn đề cụ thể của các bộ, ngành trong các lĩnh vực khoa học, công nghệ phục vụ cho sự nghiệp công nghiệp hóa, hiện đại hóa đất nước. Những chính sách đặc biệt để thu hút trí thức kiều bào về trực tiếp làm việc trong nước cũng vẫn được chú trọng…

Phó Thủ tướng, Bộ trưởng Ngoại giao Phạm Bình Minh trao cho Thứ trưởng Vũ Hồng Nam
Bằng khen của Thủ tướng Chính phủ tặng cho Ủy ban

PV: Trong suốt chặng đường 55 năm qua, công tác đối với NVNONN đã có những đóng góp quan trọng vào sự nghiệp đại đoàn kết dân tộc, đưa Việt Nam trở thành một khối sức mạnh thống nhất. Xin Thứ trưởng cho biết trong thời gian tới, Ủy ban sẽ tiếp tục triển khai công tác này như thế nào?

Thứ trưởng Vũ Hồng Nam: Đảng, Nhà nước luôn nhận thức rõ tầm quan trọng của Đại đoàn kết dân tộc và thực hiện công tác đối với NVNONN trên cơ sở tư tưởng Đại đoàn kết dân tộc. Nghị quyết 36 của Bộ Chính trị đã thể hiện quan điểm cơ bản này, đó là coi NVNONN “là một bộ phận không tách rời của cộng đồng dân tộc Việt Nam” và chỉ rõ “Cơ sở của sự đoàn kết là ý thức dân tộc và lòng yêu nước, niềm tự hào dân tộc và mục tiêu chung của mọi người Việt Nam là giữ vững nền độc lập dân tộc, thống nhất của Tổ quốc, làm cho dân giàu, nước mạnh, xã hội công bằng, dân chủ, văn minh”. Lịch sử đã chứng minh khối Đại đoàn kết toàn dân tộc Việt Nam không gì phá vỡ nổi, và đó là nguyên nhân tạo nên lịch sử hào hùng của dân tộc Việt Nam quật cường chiến thắng mọi thế lực ngoại xâm.

Thời gian qua, thực hiện chính sách đại đoàn kết, Ủy ban đã chủ động mở rộng tiếp xúc, trao đổi với cộng đồng NVNONN, kể cả với những người còn có định kiến hoặc có quan điểm khác biệt. Phương châm chỉ đạo là đất nước hoan nghênh đón nhận mọi người Việt Nam có lòng yêu nước, không tham gia trực tiếp hoặc gián tiếp chống phá đất nước. Một số hoạt động cụ thể đã được triển khai được đồng bào hoan nghênh, trong đó có việc giải quyết một số vấn đề nhạy cảm do lịch sử để lại như việc dân sự hóa nghĩa trang Bình An (tỉnh Bình Dương), giúp kiều bào tìm kiếm, cải táng hài cốt những người thân chết trong thời gian cải tạo…

Vận hội mới và thách thức mới hiện nay đòi hỏi phát huy tối đa sức mạnh kiều bào trong khối đại đoàn kết dân tộc, quy tụ mọi nguồn lực trong và ngoài nước để thực hiện thành công các nhiệm vụ xây dựng và bảo vệ Tổ quốc. Đặc biệt, năm 2015 là năm kỷ niệm nhiều ngày lễ lớn như 85 năm Ngày thành lập Đảng Cộng sản Việt Nam, 70 năm Quốc khánh nước CHXHCN Việt Nam và 40 năm Ngày giải phóng miền Nam, thống nhất đất nước…

Vì vậy, trong thời gian tới, Ủy ban tiếp tục đẩy mạnh các mặt công tác nhằm hỗ trợ cộng đồng phát triển ổn định, tạo điều kiện ngày càng thuận lợi để NVNONN gắn bó mật thiết với quê hương đất nước, tiếp tục giải quyết những vấn đề nhân đạo do lịch sử để lại trên cơ sở đạo lý Việt Nam và mở lối đi khoan hồng cho những người từng có thời gian lầm lạc để họ được trở về đóng góp xây dựng quê hương đất nước. Đồng thời, Ủy ban sẽ tăng cường thông tin phục vụ cộng đồng NVNONN, tạo điều kiện cho các phóng viên, cơ quan báo chí truyền thông trong cộng đồng trực tiếp về nước đưa tin khách quan về tình hình phát triển đất nước, phản bác lại những luận điệu xuyên tạc của các phần tử phản động, cực đoan.

PV: Còn về mảng công tác hỗ trợ và vận động cộng đồng trong năm tới sẽ có những điểm nhấn nào thưa Thứ trưởng?

Thứ trưởng Vũ Hồng Nam: Trong năm 2015, trên cơ sở nội dung tổng kết 10 năm thực hiện Nghị quyết 36, Ủy ban sẽ kiến nghị Lãnh đạo Đảng và Nhà nước, Chính phủ để ban hành các văn bản chính sách mới nhằm tạo sự đồng nhất hơn nữa trong nhận thức và hành động, triển khai hiệu quả và đều khắp công tác đối với NVNONN trong tất cả các cấp, các ngành và từ Trung ương đến địa phương.

Trong các dịp kỷ niệm các ngày lễ lớn, Ủy ban sẽ phối hợp với các cơ quan chức năng tổ chức các hoạt động dành cho NVNONN hướng tới các ngày lễ này và tổ chức nhiều đoàn đại biểu kiều bào tham dự các hoạt động trong khuôn khổ Lễ kỷ niệm cấp quốc gia mà mở đầu là Chương trình Xuân Quê Hương “Tổ quốc Vinh quang” tổ chức tại thành phố Hồ Chí Minh trong 2 ngày 7-8/2/2015. Các ngày lễ lớn của dân tộc trong năm 2015 sẽ là cao điểm để Ủy ban đẩy mạnh công tác truyền thông, thông tin nhằm tôn vinh công lao của các thế hệ đi trước, về “đạo lý uống nước nhớ nguồn”, phát huy tinh thần đại đoàn kết dân tộc, chung sức, đồng lòng giữa đồng bào trong và ngoài nước để xây dựng đất nước ngày một phồn vinh, giữ vững độc lập, chủ quyền và toàn vẹn lãnh thổ.

Ngoài ra, Ủy ban cũng sẽ đổi mới hình thức và nội dung các chương trình được đông đảo bà con kiều bào mong mỏi tham gia như đoàn kiều bào tham dự Quốc giỗ Hùng Vương, Trại hè Việt Nam, đoàn đại biểu kiều bào thăm nhân dân, chiến sỹ huyện đảo Trường Sa, Hội nghị NVNONN lần thứ 3 và một số hội thảo chuyên đề dành cho doanh nhân, trí thức NVNONN trên các vấn đề đất nước quan tâm.

Ở ngoài nước, Ủy ban sẽ tăng cường các biện pháp cụ thể và thiết thực hỗ trợ kiều bào tại các địa bàn còn gặp nhiều khó khăn, giúp bà con có địa vị pháp lý ổn định, ngày càng đoàn kết và phát triển vững chắc để có vị thế xứng đáng trong xã hội sở tại; tích cực hỗ trợ cộng đồng ta tại các châu lục củng cố, mở rộng và đổi mới phương thức hoạt động của hội đoàn; nâng cao hiệu quả trong việc đáp ứng nhu cầu nhiều mặt của kiều bào về văn hóa và tinh thần, nhất là việc bảo tồn, giữ gìn bản sắc văn hóa dân tộc cũng như việc dạy và học tiếng Việt, nhằm giúp các thế hệ con cháu của NVNONN tiếp cận nhiều hơn với nền văn hóa và thông tin về Việt Nam để tạo niềm tự hào cội nguồn, giữ cho họ một niềm tin và ý nguyện chung tay xây dựng non sông đất nước Việt Nam vinh quang.

Các đại biểu Trại hè Việt Nam 2014 tìm hiểu các tư liệu lịch sử tại Nhà trưng bày 
Đội Hoàng Sa Bắc Hải, Lý Sơn, Quảng Ngãi

PV: Mùa Xuân luôn gợi lên trong chúng ta một sức sống mới, một niềm hy vọng mới vào tương lai – tương lai của cả dân tộc và tương lai của mỗi người, mỗi gia đình. Bước sang năm mới 2015, Thứ trưởng có nhắn nhủ gì tới cộng đồng 4,5 triệu đồng bào ta ở nước ngoài?

Thứ trưởng Vũ Hồng Nam: Tôi mong rằng trong Năm mới Ất Mùi 2015, đồng bào ta ở nước ngoài tiếp tục phát huy truyền thống đoàn kết, gắn bó keo sơn, tương thân tương ái, cần cù chịu khó vượt qua mọi khó khăn, không ngừng phát triển cuộc sống, đóng góp cho xã hội sở tại. Tôi tin rằng 4,5 triệu đồng bào ta ở nước ngoài sẽ muôn người như một, cùng một niềm tin hướng tới sự phát triển phồn thịnh của quê hương, đất nước, nỗ lực chung tay góp sức cùng nhân dân trong nước xây dựng một nước Việt Nam giàu mạnh và có vị trí xứng đáng trên trường quốc tế, để mỗi người dân Việt Nam trong và ngoài nước luôn tự hào mình là người Việt Nam.

Nhân dịp Xuân mới, xin gửi tới tất cả đồng bào ta ở nước ngoài lời chúc mừng tốt đẹp nhất, một năm mới An khang – Thịnh vượng – Hạnh phúc! Chúc bà con kiều bào bước vào một năm mới với niềm tin tưởng vững chắc vào tương lai và tiền đồ tươi sáng của đất nước.

PV: Xin cảm ơn Thứ trưởng, Chủ nhiệm Vũ Hồng Nam.

Quế Hương