Lạ lùng bánh cúng nhưng không dùng để… cúng
Đối với những ai đã từng sinh sống nơi miền Tây sông nước, chắc hẳn đã từng thưởng thức chiếc bánh cúng bé xinh dưới bàn tay tảo tần của những người mẹ lam lũ. Đó là những chiếc bánh được tạo tên từ những đôi tay cần mẫn cùng tình yêu thương bao la dành cho các con mình. Đối với tôi, chiếc bánh cúng do mẹ tôi là một thức quà đặc biệt, độc đáo từ tên gọi đến cách chế biến cũng như cách thưởng thức món ăn.
 Bánh cúng được gói bằng lá chuối |
Thoạt nhìn chiếc bánh cúng, ai cũng nghĩ nó quá đơn giản và chắc chắn dễ làm. Thế nhưng, nếu theo dõi cả quá trình làm ra một chiếc bánh thì sẽ thấy, bánh cúng là sự kết tinh của nhiều yếu tố và tất cả phải có bí quyết riêng. Cũng như bao loại bánh dân dã thôn quê khác, gần như tất cả các nguyên liệu làm bánh đều có sẵn nên người làm bánh chỉ cần bỏ chút tiền mua ít đường là có thể làm ra bánh cúng.
 Bột gạo, đường, lá mơ, nướt cốt dừa là những nguyên liệu chính |
Chiếc bánh cúng xinh xắn được bao bọc bên ngoài là lớp lá chuối có sẵn từ những khu vườn nhà rộng rãi của người dân quê. Đó là những miếng lá chuối xanh phơi heo héo, không được quá khô. Rọc lá tầm bằng lòng bàn tay, rửa lá, ráo nước rồi đem lau sạch trong ngoài. Dùng một thanh tre nhỏ đặt xuống miếng lá chuối cuộn tròn để định hình ống. Khi cuộn, bắt đầu từ mép lá, cứ thế cuộn dần lên sao cho mép lá chồng lên nhau đẹp mắt. Kế đến, gấp phần cuối của cuốn bánh lại, dùng dây chuối khô buộc lại cẩn thận. Cuối cùng , sử dụng tiếp một sợi dây cột theo thân ống cho cuốn được thẳng tắp, phẳng phiu.
 Chiếc bánh cúng có hình dáng rất đặc biệt |
Bột bánh cúng là gạo xay được hòa với nước cốt dừa, đường, lá mơ để khi bánh chín có màu xanh bắt mắt. Sau khi chuẩn bị xong phần nguyên liệu, dùng cái ca có miệng nhọn để rót bột vào cuốn lá chuối đã chuẩn bị sẵn. Xếp ngay ngắn vào rổ rồi mang đi hấp, tầm 15 phút là bánh cúng sẽ chín. Vừa ra lò, bánh cúng nóng hổi, bột còn mềm nên để nguội ăn thì bánh mới dẻo và dai. Người ta có thể chấm bánh cúng với nước cốt dừa thắng hoặc dùng ngay vẫn đặc biệt thơm ngon.
Nhẹ nhàng tháo bỏ dây trên ống bánh, bỏ hết phần lá, chiếc bánh dài trên tay rũ xuống cong cong trông rất buồn cười. Mùi vị thanh tao của bột, beo béo của nước cốt dừa, thơm thơm của lá dứa, tất cả hòa quyện vào nhau tạo nên một thức quà độc đáo. Từ khâu gói bánh đến pha bột đều phải được thực hiện khéo léo để cho ra lò những chiếc bánh thơm ngon. Chiếc bánh cúng dễ thương, mộc mạc vốn dĩ là một thức quà riêng biệt của đám trẻ miệt vườn thiếu thốn chốn thôn quê.
Hiện nay, những chiếc bánh được gói bằng lá ngày một ít dần do người ta không có nhiều thời gian để chế biến. Vậy nhưng, đâu đó trên những khu chợ nhỏ buổi sớm mai vẫn còn một số người, tay bưng rổ bánh cúng với lời rao ngọt lịm. Cầm chiếc bánh cúng xinh xinh, cẩn thận mở dây, màu xanh của bánh như nhắc nhở con người ta quay về ký ức tươi đẹp năm nào. Nơi đó có người mẹ hiền vẫn ngày ngày gửi gắm tình yêu thương của mình vào từng chiếc bánh cúng quê hương mộc mạc, thanh tao.
Hoàng Lê/ songmoi.vn
