Xôi Phú Thượng – món ăn dân dã của người Hà Nội

Đến làng Phú Thượng vào buổi chiều tối, du khách sẽ thấy mùi thơm của xôi lan tỏa đến từng con ngõ nhỏ, thời điểm này các hộ dân bắt đầu đồ xôi, chuẩn bị cho hàng bán ngày hôm sau. Hiện tại Phú Thượng có khoảng 600 hộ nấu xôi, người dân trong làng tạo dựng thương hiệu và đưa xôi đến bán tại nhiều chợ truyền thống, các cửa hàng ở Hà Nội cũng như phục vụ cho các lễ, tiệc trên khắp các tỉnh thành.

Xôi Phú Thượng thơm ngon và nức tiếng là một đặc sản của Thủ đô. Đặc biệt xôi chè, xôi ngũ sắc, xôi xéo là những sản phẩm đạt tiêu chuẩn 4 sao OCOP của Tp. Hà Nội.  Mỗi loại xôi dưới bàn tay của người dân trong làng lại có những kỹ thuật riêng về ngâm gạo, trộn nguyên liệu, điều chỉnh lửa khi nấu... từ đó tạo nên món xôi ngon dẻo thơm mà ai ăn một lần đều nhớ mãi.

Các nguyên liệu như đậu đen, đậu xanh, lạc được lựa chọn kỹ lưỡng. Ảnh: Trần Thanh Giang
 

Hành phi là một trong những nguyên liệu để tạo nên hương vị của món xôi xéo truyền thống.
Ảnh: Trần Thanh Giang
 

Công đoạn làm nguội xôi để chuẩn bị cho lần đồ tiếp theo để xôi dẻo hơn tại một hộ gia đình. Ảnh: Trần Thanh Giang
 

Du khách tham quan và thưởng thức món xôi làng Phú Thượng. Ảnh: Trần Thanh Giang
 

Du khách nước ngoài trả lời phỏng vấn sau khi thưởng thức món xôi làng Phú Thượng. Ảnh: Trần Thanh Giang

Gia đình bác Hồ Thị Dậu, với 4 thế hệ thành viên gia đình theo nghề làm xôi cho biết: “Nghề nấu xôi của gia đình tiếp quản bí quyết của ông cha để lại, và gia đình cũng luôn học hỏi sáng tạo thêm nhiều loại xôi mới theo nhu cầu của thị trường.” Hiện tại bác và con trai theo nghề và mỗi ngày đều bán tầm 20kg xôi tại chợ Tân Mai, Hà Nội. Anh Công Xuân Phú con trai bác Dậu chia sẻ, nghề nấu xôi gắn bó với cả tuổi thơ của anh và cho đến giờ dù đi khắp Việt Nam nhưng với anh xôi Phú Thượng vẫn là ngon nhất, đó là món quà tinh hoa của người Hà Nội.

Nấu xôi là một nghề cực nhọc, đòi hỏi phải cần cù, tỉ mỉ, thức khuya dậy sớm. Nguyên liệu được chuẩn bị từ buổi chiều hôm trước, các khâu như vo gạo, ngâm đậu, rửa lá chuối gói xôi đều tinh tươm. Thông thường sẽ đồ xôi lần 1 rồi cho ra những rổ to, 3h sáng hôm sau đồ lại xôi lần hai cho thật dẻo, sau đó mới mang đi bán buổi sớm. Xôi ngon trước hết là ở khâu chọn gạo nếp thơm, hạt tròn mẩy, sau đến nguyên liệu như đậu xanh, lạc, gấc cũng phải là loại 1, được lựa chọn kĩ càng.
 

Xôi làng Phú Thượng đa dạng về màu sắc cùng với chất lượng được khẳng định qua nhiều năm. Ảnh: Tư liệu

Cho đến hôm nay, làng Phú Thượng đã thay đổi từng ngày, làng quê trù phú, đời sống của người dân ngày một no ấm, nghề nấu xôi cũng đã mang lại thu nhập ổn định cho mọi nhà và đó cũng là một nghề tự hào đang gìn giữ đặc sản ẩm thực Thủ đô để lan tỏa nét đẹp văn hóa Hà Nội đến muôn nơi.

Chị Hoa Linh, nhà hàng Tre Place cho biết: Chị cùng với các cộng sự đều là người lớn lên từ làng Phú Thượng nên rất yêu mến nghề truyền thống quê hương, chị đang thực hiện một không gian ẩm thực Làng quê tại nhà hàng, trong đó trình diễn nhiều món xôi ngon của làng Phú Thượng để du khách mọi miền Tổ quốc đều có thể đến thưởng thức và trải nghiệm.

Hàng năm, người dân Phú Thượng lại tổ chức Lễ hội Xôi, như một truyền thống để người dân quy tụ về làng, trình diễn những món xôi cổ truyền và cùng nhau ôn lại truyền thống nghề nấu xôi./.

Bài: Bích Vân, Ảnh: Thanh Giang, TL/ Báo Ảnh Việt Nam