Xây dựng thành phố Hồ Chí Minh xứng tầm quốc tế
TP Hồ Chí Minh là thành phố lớn nhất Việt Nam với tốc độ phát triển nhanh và năng động, từng được mệnh danh là “Hòn ngọc Viễn Đông”. Ngày nay, với vai trò đầu tàu, cực tăng trưởng trọng yếu của vùng kinh tế phía Nam, Thành phố đã ngày càng tích cực hội nhập sâu rộng với sự phát triển của khu vực và thế giới.
Tại buổi làm việc với lãnh đạo chủ chốt TP Hồ Chí Minh ngày 27/6/2016, Thủ tướng Nguyễn Xuân Phúc đề nghị TP Hồ Chí Minh cần ước mơ cao hơn, xa hơn, quyết tâm chính trị rõ ràng hơn, nhất là đối với những lĩnh vực then chốt phù hợp với bối cảnh thời đại mới để có thể đưa Thành phố phát triển bứt phá, toàn diện trong tương lai, xứng đáng là ngọn cờ đầu của cả nước, xứng tầm với hòn ngọc chiếu sáng Viễn Đông.
Những thuận lợi và thách thức chính
TP Hồ Chí Minh là đô thị đặc biệt, một trung tâm lớn về kinh tế, văn hoá, giáo dục đào tạo, khoa học công nghệ, đầu mối giao lưu và hội nhập quốc tế, là đầu tàu, động lực, có sức thu hút và sức lan toả lớn của vùng kinh tế trọng điểm phía Nam, có vị trí chính trị quan trọng của cả nước. Với vai trò và vị trí đặc biệt này, TP Hồ Chí Minh là địa phương đi đầu trong chủ động hội nhập quốc tế, tạo tiền đề để các địa phương khác cùng hội nhập kinh tế quốc tế.
Xu thế toàn cầu hóa hiện nay đòi hỏi các thành phố lớn phải vươn mình phát triển. Internet và công nghệ thông tin không biên giới đã làm con người mở mang trí tuệ. Mọi khiếm khuyết của một thành phố lớn có thể nhìn nhận nhanh chóng. Chúng ta có thể nhìn thấy rõ Thành phố của ta đang ở cấp độ nào và có những hạn chế và khiếm khuyết gì so với các thành phố lớn trên thế giới.
TP Hồ Chí Minh có một vị trí thuận lợi, nằm giữa các thành phố phát triển có tầm cỡ ở châu Á, có các điều kiện tương đồng như Hồng Kông, Bangkok, Singapore...
TP Hồ Chí Minh có dân số đông và kết cấu dân số trẻ (gần 10 triệu người trong đó lao động trẻ có tri thức chiếm số lượng lớn), không giống như các thành phố ở châu Âu đang bị già hoá dân số.
Đó là những yếu tố rất thuận lợi cho tiến trình hội nhập của Thành phố. Tuy nhiên, bên cạnh những thuận lợi thì những hạn chế và thách thức luôn đặt ra trong bối cảnh hiện nay cho Thành phố.
Thách thức đầu tiên của Thành phố trong quá trình toàn cầu hoá và hội nhập là sự khó khăn trước đòi hỏi ngang tầm với các thành phố hiện đại khác. Cụ thể, trong lĩnh vực giáo dục thì chất lượng đào tạo của chúng ta chưa xứng tầm với các nước trong khu vực, do đó sinh viên chúng ta đào tạo nhưng không thể làm việc được trong môi trường đa quốc gia là vấn đề chúng ta cần suy ngẫm; trong lĩnh vực kinh doanh chúng ta còn nhiều hạn chế đó là những hiểu biết về luật pháp trong kinh doanh và thể thức hoạt động doanh nghiệp trong môi trường mới (như những quy ước quốc tế về vấn đề bản quyền, mà thực tế nhiều doanh nghiệp Việt Nam chậm chân đã bị mất thương hiệu quốc tế)…
Thách thức thứ hai là vấn đề giao thông. Vấn đề nhức nhối của thành phố khi 10 triệu con người cộng với phương tiện xe cộ chen chúc nhau trên những con đường nhỏ hẹp. Ở châu Âu, những thành phố có số lượng dân trên 1 triệu như Vienna, Praha, Budapest... đều đã xây dựng mạng metro ngầm dưới mặt đất, những thành phố có lượng dân cư khoảng nửa triệu người như Bratislava, Kosice, Brno... đều đã xây dựng mạng xe bus điện chạy cố định theo tuyến. Còn hệ thống giao thông của TP Hồ Chí Minh hiện nay đã quá tải mà nếu chúng ta chỉ xử lý cục bộ vấn đề này thì sẽ chỉ là chắp vá, cái xảy nảy cái ung.
Thách thức thứ ba đó là vấn đề kiện toàn hệ thống luật pháp. Bất cứ thể chế quản lý như thế nào, nếu luật pháp rõ ràng và minh bạch thì con người sẽ hiểu và chấp hành nghiêm túc. Do đó, cần phải xây dựng hệ thống pháp luật đảm bảo phù hợp việc hội nhập quốc tế, không trở thành rào cản trong sự phát triển của Thành phố. Điều này sẽ là một phần tạo nên sức hút doanh nghiệp nước ngoài đến với Thành phố.
Nâng cao hiệu quả hội nhập
Để TP Hồ Chí Minh phát triển xứng tầm là một đô thị đặc biệt của cả nước và nâng cao quá trình hội nhập của đô thị lớn, tầm cỡ trong khu vực và trên thế giới, tôi cho rằng TP Hồ Chí Minh cần tập trung vào những vấn đề trọng tâm sau nhằm hạn chế những thách thức.
Vấn đề mang tính quyết định là vấn đề về con người. Do đó, Thành phố cần quan tâm đầu tư, cải cách hệ thống giáo dục đào tạo theo xu hướng giáo dục thực hành để khi cầm tấm bằng tốt nghiệp do các cơ sở đào tạo của Thành phố cấp, các em sinh viên có thể tự tin làm việc được ở các công ty đa quốc gia. Đối với tầng lớp doanh nhân thì cần cập nhật những hiểu biết khi phải cạnh tranh với các công ty nước ngoài trong môi trường luật pháp kinh doanh rõ ràng của quốc tế. Đối với xã hội, phải nâng cao nhận thức và hiểu biết theo tinh thần thượng tôn pháp luật.
Về vấn đề ách tắc giao thông tại Thành phố, chúng ta cần học tập những mô hình các thành phố giống ta. Tôi đã chứng kiến nhiều lần Bangkok bị “triều cường” giống hệt TP Hồ Chí Minh, nhiều lần bị ngập úng khi những cơn mưa theo mùa đổ xuống, nhiều lần bị kẹt xe hàng giờ trên những tuyến đường quan trọng... nhưng họ đã và đang giải quyết rất tốt vấn đề này.
Ngoài ra, Thành phố cần coi việc phát triển du lịch là ngành kinh tế mũi nhọn. TP Hồ Chí Minh có nhiều điều kiện thuận lợi để biến ngành du lịch thành mũi nhọn kinh tế và hiện đại hoá thành phố.
Để TP Hồ Chí Minh ngày càng hội nhập sâu với khu vực và trên thế giới thì cần ưu tiên phát triển ngành công nghệ thông tin vì Thành phố cũng có nhiều ưu thế với lực lượng trí thức trẻ năng động. Từ đó, có thể tìm hiểu, xâm nhập vào các thị trường trên thế giới.
TP Hồ Chí Minh sẽ trở thành một thành phố hiện đại ngang tầm các thành phố hiện đại của châu Á và thế giới. Nhưng để làm được điều đó cần phải có những người thật sự tâm huyết và có kiến thức đô thị, kiến thức hội nhập thì chắc chắn trong tương lai không xa Thành phố sẽ sánh vai, xứng tầm quốc tế với các thành phố lớn khác trong khu vực và trên thế giới, đáp ứng mong mỏi của mọi người, xứng danh Thành phố mang tên Chủ tịch Hồ Chí Minh.
TS Nguyễn Đồng Hải (Slovakia)
