Ngoại giao và vai trò kiến tạo hòa bình trong lịch sử và hiện tại

Phó Thủ tướng Chính phủ, Bộ trưởng Bộ Ngoại giao Bùi Thanh Sơn chủ trì và phát biểu khai mạc Hội thảo.

Hội thảo diễn ra theo hình thức trực tiếp kết hợp trực tuyến, với sự tham dự của 500 đại biểu trong nước và quốc tế, trong đó có lãnh đạo và nguyên lãnh đạo Bộ Ngoại giao, các Đại sứ, đại diện cơ quan ngoại giao nước ngoài tại Hà Nội, đại diện lãnh đạo các bộ, ban, ngành, địa phương cùng nhiều nhân chứng lịch sử, học giả, nhà nghiên cứu trong nước và bạn bè quốc tế.

Phát biểu chỉ đạo Hội thảo, Chủ tịch nước Lương Cường khẳng định, "mỗi quốc gia, dân tộc trên thế giới, dù lớn hay nhỏ, đều trải qua những thời khắc mang tính bước ngoặt, những ngã rẽ lịch sử quyết định vận mệnh và con đường phát triển riêng của mình. Đối với Việt Nam, chiến thắng lịch sử 30/4/1975 giải phóng miền Nam thống nhất đất nước là một sự kiện trọng đại như vậy. Từ đây, đất nước Việt Nam hoàn toàn thống nhất, non sông thu về một mối; dân tộc Việt Nam bước vào một kỷ nguyên mới, kỷ nguyên độc lập dân tộc và chủ nghĩa xã hội. Qua nửa thế kỷ, ý nghĩa lịch sử và những bài học sâu sắc từ chiến thắng 30/4/1975 đối với ngoại giao Việt Nam trong kiến tạo hòa bình, bảo vệ và xây dựng Tổ quốc thân yêu vẫn còn vẹn nguyên giá trị, mang cả tính chất dân tộc và thời đại.

Chủ tịch nước nhắc lại những cuộc đấu trí cam go trên bàn đàm phán Hội nghị Geneva năm 1954 và Hội nghị Paris năm 1973 của các nhà chính trị, ngoại giao Việt Nam, tiêu biểu như Phạm Văn Đồng, Lê Đức Thọ, Nguyễn Thị Bình, Nguyễn Duy Trinh, Xuân Thủy… đã đi vào sử sách, khẳng định bản lĩnh, trí tuệ Việt Nam trên vũ đài quốc tế, khiến ngay cả đối phương cũng phải nể phục. Ngoại giao đã góp phần quan trọng trong tái thiết đất nước, triển khai thắng lợi đường lối đối ngoại thời kỳ Đổi mới, mở ra cục diện đối ngoại thuận lợi cho xây dựng và bảo vệ Tổ quốc.

Nếu như trong thời chiến, nhiệm vụ hàng đầu của công tác đối ngoại là đóng góp hết sức mình vào cuộc đấu tranh chung của toàn dân tộc, thì trong thời bình, đối ngoại tham gia đi đầu trong kiến tạo hòa bình, bảo vệ Tổ quốc “từ sớm, từ xa”, mở rộng không gian phát triển của đất nước và gắn kết quan hệ hữu nghị bền chặt, hợp tác bình đẳng, cùng có lợi giữa Việt Nam và các quốc gia, đối tác quốc tế.

Phát biểu tại Hội thảo, Phó Thủ tướng, Bộ trưởng Ngoại giao Bùi Thanh Sơn khẳng định, thắng lợi lịch sử của Chiến dịch Hồ Chí Minh đã kết thúc cuộc kháng chiến trường kỳ, giải phóng hoàn toàn miền Nam, thống nhất đất nước, mở ra một kỷ nguyên mới, kỷ nguyên “độc lập - thống nhất - hòa bình và phát triển” cho dân tộc Việt Nam. Đó là thắng lợi của lòng yêu nước, của tinh thần đại đoàn kết dân tộc và khát vọng cháy bỏng của dân tộc Việt Nam cũng như nhân dân ưa chuộng hòa bình trên toàn thế giới.

Phó Thủ tướng khẳng định, trong hành trình ấy, ngoại giao đã đóng vai trò hết sức quan trọng. Ngoại giao đã kết hợp với quân sự, chính trị, tạo ra thế trận “vừa đánh vừa đàm”, huy động sức mạnh tổng hợp của dân tộc. Trong đó đấu tranh quân sự và chính trị là cơ sở cho đàm phán trên mặt trận ngoại giao. Ngược lại, đấu tranh ngoại giao góp phần cộng hưởng thắng lợi và hỗ trợ cho các hoạt động đấu tranh chính trị và quân sự. Từ Hội nghị Geneva năm 1954 đến Hiệp định Paris năm 1973, những thỏa thuận lịch sử trên bàn đàm phán đã tạo mở ra những cơ hội để giành độc lập, kết thúc chiến tranh, tiến tới thống nhất đất nước. Ngoại giao Việt Nam đã khẳng định trí tuệ, bản lĩnh của một dân tộc yêu chuộng hòa bình và nêu cao tư tưởng hòa hiếu, khoan dung và nhân văn sâu sắc.

Phó Thủ tướng nhắc lại mặt trận ngoại giao đã tranh thủ được sức mạnh của ba dòng thác cách mạng, huy động được sự ủng hộ của các nước xã hội chủ nghĩa và mặt trận quốc tế rộng rãi ủng hộ sự nghiệp đấu tranh chính nghĩa của nhân dân Việt Nam. Phó Thủ tướng khẳng định sự ủng hộ to lớn, chân thành của các quốc gia, tổ chức và bạn bè quốc tế khắp năm châu đã dành cho Việt Nam. Các nước bạn bè như Liên Xô, Trung Quốc, Cuba, nhân dân hỗ trợ từ các nước… đã dành cho Việt Nam sự giúp đỡ quý báu về vật chất và tinh thần. Hàng triệu hàng triệu người dân ở nhiều quốc gia như Mỹ, Pháp, Ấn Độ, Thụy Điển… đã xuống đường phản đối chiến tranh, đòi hòa bình và công lý cho Việt Nam. Sự đồng hành, sẻ chia và hợp tác đó là minh chứng sống động cho giá trị phổ quát của hòa bình, độc lập, tự do, người đứng đầu ngành Ngoại giao nhấn mạnh.

Phó Thủ tướng, Bộ trưởng khẳng định, với tinh thần hòa hiếu và nhân văn sâu sắc, dù trong chiến tranh, ngoại giao Việt Nam đã không ngừng mở rộng quan hệ đối ngoại, đồng thời đặt những viên gạch đầu tiên cho tiến trình hòa giải, hàn gắn với các quốc gia từng tham chiến tại Việt Nam. Kế thừa tư tưởng ngoại giao “hòa hiếu” của Chủ tịch Hồ Chí Minh, Việt Nam luôn bày tỏ mong muốn xây dựng quan hệ hữu nghị, hợp tác với các nước tham chiến, kể cả Mỹ, sẵn sàng “trải thảm đỏ” cho Mỹ rút quân. Đồng thời, tích cực thúc đẩy thiết lập quan hệ ngoại giao với nhiều nước tư bản phát triển, trong đó có Nhật Bản, Anh, Pháp, Italia, Canada, Bỉ, Hà Lan, Australia…

Theo Phó Thủ tướng Bùi Thanh Sơn, ngày nay, trước những biến chuyển to lớn của thời đại, ngoại giao Việt Nam đang có những đổi mới căn bản bước vào kỷ nguyên mới, kỷ nguyên vươn mình của dân tộc. Thế và lực mới của đất nước cho phép Việt Nam có cách tiếp cận mới như được thể hiện trong Nghị quyết 59 của Bộ Chính trị về hội nhập quốc tế trong tình hình mới: Từ một vị thế của một quốc gia tiếp nhận sang quốc gia đóng góp, từ một quốc gia đi sau sang một quốc gia vươn lên, có khả năng và điều kiện tham gia sâu hơn, trách nhiệm hơn vào việc giải quyết các vấn đề chung của thế giới. Từ bài học trong cuộc đấu tranh thống nhất đất nước, Việt Nam sẽ tích cực tham gia xây dựng và bảo vệ trật tự quốc tế công bằng, bình đẳng dựa trên luật pháp quốc tế, nâng tầm đóng góp của Việt Nam vào việc bảo đảm an ninh và kiến tạo hòa bình trên thế giới.

Kỷ niệm 50 năm thống nhất đất nước, chúng ta cùng nhìn lại chặng đường đã qua với niềm tự hào sâu sắc, đồng thời chung tay cùng hướng tới tương lai. Với tinh thần trách nhiệm, đổi mới và hội nhập, Ngoại giao Việt Nam, với 80 năm truyền thống vẻ vang, sẽ tiếp tục phát huy vai trò tiên phong trong xây dựng và bảo vệ Tổ quốc, trong việc kết nối Việt Nam với thế giới, và trong nỗ lực chung vì hòa bình, hợp tác và phát triển của nhân loại, Phó Thủ tướng, Bộ trưởng Ngoại giao nhấn mạnh.

Hội thảo quốc tế “50 năm thống nhất đất nước: Vai trò kiến tạo hòa bình của ngoại giao trong lịch sử và hiện tại” gồm hai phiên: Ngoại giao Việt Nam và chiến thắng lịch sử 30/4/1975 và Vai trò của ngoại giao trong thúc đẩy đối thoại, giải quyết tranh chấp, kiến tạo hòa bình trong tình hình hiện nay. Trong mỗi phiên thảo luận đều có sự tham gia của các học giả, nhân chứng lịch sử Việt Nam và quốc tế.

Hội thảo nhằm nhìn lại những đóng góp của ngành Ngoại giao trong cuộc kháng chiến chống Mỹ cứu nước, là sự kiện góp phần thiết thực kỷ niệm 50 năm Ngày giải phóng miền Nam, thống nhất đất nước, hòa chung không khí cả nước tưng bừng kỷ niệm mốc son chói lọi trong lịch sử dân tộc. Hội thảo cũng là dịp tri ân các bạn bè quốc tế, những nhân chứng lịch sử đã đóng góp vào quá trình đấu tranh ngoại giao trong cuộc kháng chiến chống Mỹ cứu nước, cũng như quá trình xây dựng, phát triển đất nước.

Đức Khải/ baoquocte.vn