Tiếng lá rơi nơi thềm phố cổ

Thật lâu, đến hai mươi năm, tôi mới trở lại những đêm phố cổ Hà Nội. Nhớ chuyến ra Bắc đầu tiên lúc trời chớm rét, phong phanh trong chiếc áo miền Nam, đi dọc theo những con đường nhỏ, có đoạn ngắn đến ngỡ ngàng từ Hàng Gà sang Hàng Điếu, Hàng Vải. Đi để biết ba sáu phố phường và ngồi trầm tư dưới gốc sấu già bên chén chè nóng mong xua bớt cái lạnh vào khuya. Người phố cổ lúc ấy, như những căn nhà đóng kín cửa và câu nói còn ngập ngừng như còn đọng chút rêu phong bám trên các mảng tường phố cổ. Những ngọn đèn tròn đỏ quạch chập chờn, lung linh trong gió heo may, chút sáng tối đọng trên vai người phu xe kịp khuất sang một ngõ phố. Ở đó, nơi tôi đi qua, chút hương hoa sữa còn đọng bên thềm. 

Những chuyến sau có dịp ra Hà Nội, tôi lại ở khu phố khác. Nơi có những căn hộ tập thể ồn ào, náo nhiệt, có bạn bè, có những chiếc cốc đổ ngập rượu mơ, có điếu cày hút sòng sọc, có một tiết trời chớm thu mang vẻ dịu dàng, nhưng tôi vẫn thèm nghe tiếng tàu điện leng keng trong mờ sương trôi dần về phía Bờ Hồ. Mỗi sáng, muốn thấy lại người soát vé già ẩn hiện nếp nhăn trên mặt dưới vành nón cối cùng hành khách đầu tiên trong tinh mơ Hà Nội với quang gánh, thúng mủng và giọng nói Bắc Hà để chợt nhớ quê nhà xa xôi, nơi ấy phía ngã ba sông, cùng những buổi sớm cuồn cuộn sương trôi, chiếc xe ngựa rời bến sông để vào phố thị, mang theo giọng nói miền Trung cùng quang gánh, thúng mủng có vịt gà, rau cỏ......

Lần này. Về lại phố cổ. Trời Hà Nội đột nhiên trở lạnh, lại phong phanh trong chiếc áo miền Nam. Bạn bè ùa đến đem theo chiếc áo len Dệt Kim ấm sực như trong vòng tay bạn bè. Lại lang thang thang đi trong phố cổ, còn thật ít những căn nhà nhỏ cùng rêu phong phủ mờ. Hàng hoá, nhà hàng, khách sạn rộng cửa với ánh điện đủ màu, tây ta trộn lẫn chen vai trong từng con đường nhỏ. Có còn chăng là phố Thuốc Bắc đượm thơm mùi thuốc, phố Hàng Mã bày hàng cõi âm và phở, có thật nhiều những quang gánh trên đôi vai các chị từ những vùng quê tất tả mang theo phiên chợ di động khắp ba sáu phố phường.

 Vào khuya. Tiếng người rao hàng đã hết, hết hẳn những cụ già bày bán chè chén dưới gốc sấu già. Chợt trong đêm vắng lại nghe tiếng lá rơi nơi thềm phố cổ, rơi vội vã như cơn gió thốc ùa qua và thật sớm, khi sương còn đông, nhịp chổi ràn rạt của người quét đường thay cho tiếng tàu điện leng keng vòng vọng. Buổi sáng, đường phố sạch bong, nhịp điệu hối hả ngày thường trong dãy phố vào thời mở cửa mang một nụ cười rất mới, còn đâu, những vết rêu phong trên nền phố cổ......

Huỳnh Thạch Thảo

Theo Mùa đi ngang phố - Nxb Thanh Niên 2004